.

Τρίτη 2 Αυγούστου 2016

ΧΡΟΝΟΠΥΛΗ ΣΤΗ ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΧΩΡΑ ΜΙΑΣ ΠΑΝΤΟΤΙΝΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ


   Το καλοκαίρι στην Ελλάδα προτιμάτο ανέκαθεν για διακοπές, θρησκευτικούς γάμους και μετακομίσεις (τα δύο πρώτα, εννοείται μόνο από όσους έχουν λεφτά για πολυτέλειες ή για πέταμα, αντίστοιχα). Ειδικά οι μετακομίσεις ενδείκνυνται όταν κάνει ζέστη, αφού η αλλαγή σπιτιού συνδυάζεται περίπου αναγκαστικά με μικροεπισκευές που θέλουν γρήγορο στέγνωμα, όπως διάφορα μερεμέτια, ή με βαψίματα κ.α. Έτσι μια από τις πιο χαρακτηριστικές καλοκαιρινές μυρωδιές στις γειτονιές των ελληνικών πόλεων είναι αυτή ενός άδειου διαμερίσματος που το βάφουν.
   Τις παραπάνω βαθυστόχαστες σκέψεις τις έκανα ένα απόγευμα πρόσφατα που βρέθηκα στην Αθήνα για λίγες μέρες. Έχοντας πάει αρκετά νωρίτερα απ' την ώρα μου σε ένα ραντεβού, σε μια από αυτές τις παλιές γειτονιές που ακόμα κι οι πολυκατοικίες είναι το πολύ διώροφες και που γύρω στις πέντε το απόγευμα ακούγονται μόνο τα τζιτζίκια στις αυλές, κάθισα σε ένα πεζούλι μυρίζοντας τη μπογιά όπως ερχόταν από τις ανοιχτές μπαλκονόπορτες ενός διαμερίσματος πρώτου ορόφου απέναντί μου.

   Εκεί λοιπόν που χαλάρωνα απολαμβάνοντας την ησυχία κι έναν φρέντο στο χέρι, άρχισε να ακούγεται το ... Darklands των Jesus and Mary Chain. Η πηγή του ήχου ήταν ακριβώς στο διαμέρισμα απέναντί μου. Μάλλον αυτός ή αυτοί που το έβαφαν είχαν φέρει και κάποιο φορητό κασσεττόφωνο cd, ή κάποιο λάπτοπ (κάπου εδώ δεν μπορώ να μην σκεφτώ πόσο εύκολα προδίδει κάποιος την ηλικία του μέσα από την παρωχημένη ορολογία του: λόγω κεκτημένης συνειρμικής ταχύτητας oι παλιότεροι -αν δεν προσέξουμε- μιλάμε ακόμα για "δίσκους", "κασσέττες", "ταινίες" προκαλώντας τα ίσως δικαιολογημένα ειρωνικά γελάκια των σημερινών εφήβων).  


                             

                       The Jesus and Mary Chain - Nine Million Rainy Days (1987)

   
   Ο Ιησούς και η αλυσοδεμένη Μαρία λοιπόν (...), ένα από τα επιδραστικότερα συγκροτήματα της τελευταίας κοσμογονικής εποχής της ροκ ('80s) ακούγονται ξαφνικά κατακαλόκαιρο, όχι σε κάποιο ροκ μπαρ, ή από το ανύπαρκτο πλέον εγχώριο ροκ ραδιόφωνο (ένας Νίκος Πετρουλάκης δεν φέρνει την άνοιξηαλλά σε μια απόμερη γειτονιά. Ο ήχος έρχεται καθαρά αλλά όχι εκκωφαντικά, δηλαδή όπως ακριβώς πρέπει να ακούγεται μέσα στην καλοκαιρινή απογευματινή ησυχία. 
   Μου φαίνεται τόσο εξωπραγματικό, που αναρωτιέμαι μήπως ονειρεύομαι. Σε μια χώρα που η ροκ δεν ακούγεται πια δημόσια, όπως παλιά που οι πιτσιρικάδες την έβαζαν στη διαπασών στα αυτοκίνητα, ή στα -με ανοιχτές μπαλκονόπορτες- δωμάτιά τους, το να ακούσεις έστω και σε "διακριτή" ένταση μια ροκιά να έρχεται από κάπου οπουδήποτε είναι πλέον κάτι ασυνήθιστο. Ακόμα πιο ασυνήθιστο είναι όταν δεν πρόκειται για κάτι "κλασικό" και αποδεκτό ακόμα κι απ' τους "καρεκλάδες" (Deep Purple, Ρόρυ Γκάλαχερ, ή Led Zeppelin, ας πούμε, οι οποίοι στα late '70s έκαναν τις συνοικίες να σείονται καθώς ξεχύνονταν σαρωτικοί απ' τα εφηβικά δωμάτια), αλλά για ένα indie συγκρότημα της μεταπάνκ περίοδου. Eπί δέκα-δεκαπέντε χρόνια και μέχρι τα μέσα των '90s οι εκκωφαντικές ροκιές (και κυρίως ό,τι σήμαιναν) τής -τότε- ανερχόμενης μειοψηφίας των δυτικότροπων νεολαίων (Motorhead, Ramones, Clash, Violent Femmes, Siouxsie and The Banshees, Wipers, Thin White Rope, Pixies, Triffids, Walkabouts, Jesus and Mary Chain κλπ.) συναγωνίζονταν στα ίσα τα στομφώδη στρατευμένα ή καψούρικα μπουζουκομελοδράματα της "ηθικής πλειοψηφίας" των τριτοκοσμικών ανατολιτών καταχραστών του ονόματος αυτής της χώρας (και καταπατητών της). Και ταυτόχρονα ήταν σαν να διακήρυτταν προς κάθε κατεύθυνση την προβοκατόρικη δήλωση του Τζέλο Μπιάφρα, ότι "η ηθική πλειοψηφία δεν είναι ούτε ηθική ούτε πλειοψηφία". Μόνο οι κνίτες (που τα έντυπά τους και οι ταγοί τους σκυλόβριζαν βάσει μεθόδου τη ροκ) άκουγαν ροκ ημικρυφίως, σιγά και με κλειστές τις πόρτες ως guilty pleasure (τώρα το τί καταλάβαιναν και καταλαβαίνουν από αυτό που άκουγαν και ακούν είναι μια πονεμένη ιστορία - προφανώς όχι περισσότερα από τους ελληνοχριστιανούς που διαβάζουν την ελληνική φιλοσοφία ως πρόδρομο του χριστιανισμού).
    Από τα early '90s όμως αρχίσαμε να πήζουμε στα "ελληνάδικα" clubs και στην "έντεχνη" σοβαροφάνεια. Με τη θεσμοθέτηση της "ελεύθερης" ραδιοφωνίας (των μηντιαρχών) οι ροκ εκπομπές και ραδιοσταθμοί (στην πλειοψηφία τους πειρατικοί) σίγησαν. Οι ροκ "φυλές" που κάποτε ήσαν μέρος της καθημερινότητας αυτής της χώρας και που τόσο παραστατικά είχε απαθανατίσει ο Γιώργος Τουρκοβασίλης στα Ροκ Ημερολόγια, συρρικνώθηκαν δραματικά και κλείστηκαν στους "καταυλισμούς".  



                                                    Α.Σ.Ο.Ε.Ε., Σεπτέμβριος 1984
 
   Απ' τα ραδιόφωνα, τα νεανικά δωμάτια και τα αυτοκίνητα δεν ακούγονται πια οι R.E.M., οι Waterboys, οι Ramones, οι Church, οι Stranglers, οι Fuzztones, ο Τιμ Μπάκλεϋ, οι Last Drive, ή έστω τα σημερινά αντίστοιχά τους. Αντ' αυτών ακούς σκυλοέντεχνο (π.χ. "σχολής" Σφακιανάκη), σκυλοράπ (π.χ. "σχολής" Μαζωνάκη) ή απλώς τα "ορθόδοξα" σκυλάδικα. Στις νεανικές παρέες δεν ακούς πια παθιασμένες συζητήσεις για μοτοσυκλέτες, ηλεκτρικές κιθάρες, λαμπάτους ενισχυτές, ταινίες, βιβλία, ή τον νέο δίσκο κάποιου εμβληματικού συγκροτήματος, αλλά για "social" media και για gadgets.  
   Bέβαια η ροκ, ως κοινωνικό φαινόμενο που ταρακούνησε επί τρεις δεκαετίες τον πλανήτη, σήμερα έχει και διεθνώς κλείσει τον ιστορικό κύκλο της (έστω και με σούπερ θετικό απολογισμό). Αλλά σε αντίθεση με αλλού, εδώ δεν φαίνεται να άφησε όχι τα σημάδια του περάσματός της, αλλά ούτε καν το ίχνος της στη συλλογική μνήμη (δηλαδή όχι μόνο σ' εκείνη των οποίων αποτέλεσε το ειδοποιό χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς τους). Η επίδρασή της δεν φαίνεται να επεκτείνεται σε πάνω από μία-δύο γενιές (και για την ακρίβεια σε μειοψηφικά κομμάτια τους). Σήμερα πια αυτή η χώρα φαίνεται να έχει ανακτήσει πανηγυρικά την αμφισβητημένη κάποτε από κάποια ασεβή κωλόπαιδα ανατολίτικη ταυτότητά της. Κι έτσι, το να ακούς ροκ (πόσο μάλλον το να αυτοπροσδιορίζεσαι μέσω αυτής) θεωρείται κάτι σαν ιδιοτροπία
     
    

Θρυλική σκηνή από μια κατά τά άλλα γραφική ταινία (για να αυτοσαρκαζόμαστε και λίγο).


   Κάποτε όμως αυτή η μουσική έμαθε σε κάποιους (εκτός βέβαια απ' τους κνίτες που δεν κατάφερε να σπάσει τα ψυχο-ιδεολογικά μπλοκαρίσματά τους) να μην παίρνουμε στα σοβαρά τίποτα από όσα ηθικολογικά μας προέβαλαν ως αξίες, αξιώματα, "αυτονόητα" (κυρίως αυτά), θεσμούς, ρόλους και ταγούς. Μας έμαθε να χλευάζουμε τα προβαλλόμενα ως πρότυπα επιτυχίας (μαθητικής, επαγγελματικής, ερωτικής, οικονομικής κλπ.), τις διάφορες ιερές αγελάδες (κυρίως εθνοπατριωτικές, θεολογικές και γενικώς ιδεολογικές) και τη σοβαροφάνεια.
   Μας έμαθε τη σημασία τού να εμπιστεύεσαι το εφηβικό ένστικτό σου και το υπαρξιακό αισθητήριό σου.  
   Μας έμαθε πως ό,τι διδάσκεται στο σχολείο, στις εκκλησίες, στα κομματικά κατηχητικά και σε κάθε άλλου είδους στρούγκα είναι σκέτη προπαγάνδα που αποσκοπεί στο να φτιάξει στρατιωτάκια.  
   Μας έμαθε την αυθάδεια, την αυτοεκτίμηση, την αξιοπρέπεια. Μας δίδαξε τον υγιή ναρκισσισμό, που δεν έχει καμμία σχέση με τον σημερινό επιδειξισμό των τατουάζ και των γυμναστηρίων. 
  Μας δίδαξε φιλοσοφική αισθητική: να ζήσουμε κατά τον δαίμονα εαυτού μας, να είμαστε ο εαυτός μας και να προσπαθήσουμε να ζήσουμε τη δική μας ζωή αντί για τη ζωή-φασόν κάποιων άλλων.
   Μας ξύπνησε το -ξεχασμένο στην εποχή του οικονομισμού- αίσθημα της τιμής.
  Μας καλλιέργησε τον αυτοσαρκασμό (το πιο ανατρεπτικό και επίφοβο είδος χιούμορ: για όποιον έχει την ικανότητα να σαρκάζει την ιερή αγελάδα τού εαυτού του, δεν έχει μείνει πλέον καμμία άλλη που να μην μπορεί να σαρκάσει - και συνήθως το κάνει...).
   Μας έμαθε τον σκεπτικισμό προς τους πάντες και τα πάντα. Μας έμαθε να κάνουμε τις "λάθος" ερωτήσεις και να δίνουμε τις "λάθος" απαντήσεις. Μας έμαθε να χλευάζουμε όλες τις ετοιματζίδικες "αλήθειες". Μας έμαθε να δίνουμε τον σεβασμό μας μόνο προς αυτούς τους ελάχιστους που φρόντιζαν να τον κερδίσουν, αντί να τον απαιτούν. 


    Μας έμαθε να περνάμε μακριά από τα μαντριά και τα ποίμνια. Μας εμπέδωσε ότι οι γνήσιες και αποτελεσματικές συλλογικότητες είναι πάντα άτυπες, ανιδεολόγητες και ανιεράρχητες, και ότι φτιάχνονται μόνο από άτομα και όχι από τα μαζοποιημένα στρατιωτάκια της ιδεολογίας. Μας έμαθε ότι όσο υψηλότερος είναι ο βαθμός μιας συλλογικής συνειδητοποίησης, τόσο πιο αχρείαστη είναι η "οργάνωση" της αντίστοιχης συλλογικότητας - και αντιστρόφως, όπου βλέπεις "ισχυρές" οργανώσεις και ιδεολογικές "συστηματικότητες", τόσο πιο ποιμνιωμένο είναι το πλήθος που θέλουν να εκφράζουν. Μας έμαθε ότι η ατομικότητα είναι η βάση της ιδιότητας των "πολιτικών ζώων" κι ας την έχουν δυσφημίσει συγχέοντάς την με τον νεοφιλελευθεροφασιστικό φιλοτομαρισμό, την "επιχειρηματικότητα" και τις άλλες αρχιδιές που συνθέτουν τον ανθρωπότυπο ο οποίος είθισται να αποκαλείται homo oeconomicus
   Μας έμαθε ότι ελευθερία είναι η δυνατότητα πλήρους και ανεμπόδιστης ολοκλήρωσής μας, με μόνους περιορισμούς αυτούς που μας επιβάλλονται από τη φύση (και όχι από την "κοινωνία"). 
    Μας έμαθε ότι ο σκοπός πρέπει να αντανακλάται στα μέσα. Μας έμαθε ότι η ελευθερία διεκδικείται με μέσο την ελευθερία και όχι με την "προσωρινή" αναστολή της. 
    Μας έμαθε ότι το να προσπαθείς να αλλάξεις τον κόσμο, εκτός από χάσιμο χρόνου είναι και απέραντα ατομικιστικό, κι ότι το μόνο πράγμα που μπορείς (και προλαβαίνεις) να αλλάξεις πραγματικά είναι ο εαυτός σου.

    Η ροκ μάς έμαθε ότι δεν είναι μόνο μουσική. Ούτε βέβαια ... "τρόπος ζωής" (δηλαδή άλλη μία ετοιματζίδικη συνταγή) όπως νόμιζαν και νομίζουν οι αδαείς και οι χάφτες διαφημιστικών σλόγκαν. Είναι στάση ζωής (κι όποιος κατάλαβε).
   Θυμάμαι μια φορά ως εργαζόμενος φοιτητής που έφερα "κολάρο" σε έναν εργοδοτίσκο το γραφείο του, γιατί με αποκάλεσε μαλάκα (όπως δηλαδή συνήθιζε να αποκαλεί όλους τους υφιστάμενούς του). Εδώ δεν κολώναμε να τα χώσουμε στους μπάτσους, και θα κολώναμε με τον κάθε καραγκιόζη που νομίζει ότι το μαγαζάκι του είναι το κέντρο του κόσμου κι ότι σε έχει αγοράσει για ένα -μικρό ή μεγάλο- μεροκάματο; Δεν ξέρω πάντως αν θα το είχα κάνει, αν δεν ήμουν συνεχώς εκείνη την εποχή υπό την επήρεια αυτής της μουσικής - και του περιγύρου της.


Καλλιμάρμαρο, Ιούλιος 1985
  
    Περνώντας τα πρώτα δευτερόλεπτα του "σοκ", αρχίζω να συνειδητοποιώ ότι οι Jesus and Mary Chain είναι πιθανότατα το συγκρότημα με το ιδανικό ηχόχρωμα για να το ακούς σε ένα άδειο διαμέρισμα (ακόμα και την ώρα που το βάφεις για να το κατοικήσεις - άλλωστε πότε άλλοτε θα ήταν άδειο;). Ο μετρημένα υποβλητικός ήχος τους (ειδικά στους δύο θρυλικούς πρώτους δίσκους τους) έχει κάτι απ' τον σύντομο αντίλαλο των ομιλιών -και των σκέψεων- σε ένα άδειο σπίτι (που ως γνωστόν εξαφανίζεται μόλις μπουν έπιπλα, κάδρα, κουρτίνες και τα ρέστα). Έχει επίσης κάτι από τη "μοναξιά" ενός άδειου σπιτιού. Ή, για την ακρίβεια, μια, χωρίς εμφανή αιτία, αίσθηση μελαχολίας, παρόμοια με αυτή που μας δημιουργεί ένα σπίτι που μόλις άδειασε, ή μια πόλη που αδειάζει λόγω καλοκαιριού. Όσο για τους "εφηβοειδείς" στίχους τους, απλώς επιβεβαιώνουν αυτή την αίσθηση.
 
    "Αίσθηση μελαχολίας χωρίς εμφανή αιτία" είπα; Ίσως όμως η αιτία να μην είναι τόσο δύσκολο να εντοπιστεί. Λίγοι μουσικοί στη ροκ έχουν κατορθώσει να διαπραγματευθούν με τόση πηγαιότητα και χιούμορ ("people die in their living rooms") αυτό που αποτελεί ένα από τα κεντρικά ζητήματά της: την διαρκή αναζήτηση ταυτότητας σε έναν κόσμο που "προσφέρει" αφειδώς έναν σωρό ετοιματζίδικες τέτοιες (ιδεολογικές, lifestyle κλπ.), μόνο και μόνο για να σε αποπροσανατολίσει απ' το να βρεις τη μοναδική και ανεπανάληπτη δική σου. Έτσι η ατομική ύπαρξη μοιάζει συχνά σαν να ακούς τον αντίλαλο της φωνής σου -και των σκέψεών σου- σε ένα άδειο σπίτι.
    Κάτι στο οποίο μας εξώθησε αυτή η μουσική ως τρόπο αντιμετώπισης αυτής της κατάστασης, ήταν να φτιάξουμε τη δική μας κοινότητα, τους δικούς θύλακες, όπου θα μπορούσαμε να αναπνέουμε ελεύθερα και να κάνουμε την ψυχοθεραπεία μας. Μας έμαθε δηλαδή την γνήσια κοινωνικότητα, που εκπορεύεται από την Ανάγκη και συγκροτείται σε βιωματική βάση αντί σε ιδεολογικές αφαιρέσεις και ποικιλίες κουτόχορτου ("πατρίδα", "κράτος", "έθνος", "θρησκεία", "φυλή", τα διάφορα "συστήματα" κλπ.). Βέβαια επειδή όπου υπάρχουν άνθρωποι υπάρχουν και οι συγκρούσεις τους, έτσι συνέβαινε κι εδώ. Και βέβαια όπως παντού αλλού, υπήρχαν κι αυτοί που περνούσαν από μιμητισμό και μόδα κι όχι από πραγματική ανάγκη, αυτοί που ήσαν εκεί με το ένα πόδι (δικαίωμα του καθενός να μην παίρνει όλο το "πακέτο" αλλά μόνο ό,τι θεωρεί πως του χρειάζεται), οι επιδειξίες και οι δηθενιάρηδες που αγόραζαν δεκάδες δίσκους τον μήνα (με τα λεφτά του μπαμπά τους) και κλείνονταν στο σπίτι τους αντί να το ζουν κλπ. Το πράγμα όμως λειτουργούσε. Κι άλλωστε πορτιέρηδες και "περιφρούρηση" έχουν μόνο τα "κέντρα διασκεδάσεως" και οι κομματικές στρούγκες.

   Έρχεται όμως μια μέρα που καταλαβαίνεις ότι στο εξής θα πρέπει να ανακατευτείς με τα σκατά, αν θέλεις να επιβιώσεις. Και τότε αντιλαμβάνεσαι ότι διατρέχεις τον κίνδυνο να γίνεις ό,τι μισείς. Ιδού λοιπόν η Ρόδος, ιδού και το πήδημα.
   Κάποιοι επιλέγουν κάποιες από τις αναρίθμητες (και συχνά φαινομενικώς αντίθετες) "επιλογές" που "παρέχει" το καθεστώς, διατηρώντας μόνο μια επίφαση αυτού που ήσαν κάποτε, και κοροϊδεύοντας τον εαυτό τους ότι δήθεν κρατάνε ακόμα. Κάποιοι προτιμούν να αυτοκαταστραφούν. Και κάποιοι - οι περισσότεροι- προσπαθούν να έρθουν σε όσο λιγότερη επαφή γίνεται με τα σκατά, δηλαδή μόνο στην απολύτως αναγκαία (και εννοείται παίρνοντας μόνο τα απολύτως βασικά για την επιβίωσή τους ανταλλάγματα). Είναι αυτοί που συνδιαλέγονται με τον περίγυρο σαν ξένοι και που δεν θα "προκόψουν" ποτέ, αν και προέρχονται από το ποιοτικότερο και ευφυέστερο κομμάτι του πληθυσμού. Γιατί -όσο ρατσιστικό κι αν ακούγεται σε κάποιους- μόνο οι καλύτεροι έχουν τις ψυχοδιανοητικές προδιαγραφές να αμφισβητήσουν τα ιερά και όσια του κοπαδιού. Είναι αυτοί που δεν θα επιτρέψουν ποτέ να τους καταντήσουν όπως τους θέλουν, αλλά και δεν θα τους επιτραπεί να πάρουν ποτέ τη λεγόμενη "σειρά" τους (κυρίως την επαγγελματική).
   Γι' αυτούς τους τελευταίους υπάρχει όμως πραγματικός λόγος μελαγχολίας; 
    

                                        Φεβρουάριος 1990, Πατησίων και Στουρνάρη

    Η απάντηση θα μπορούσε να είναι: και ναι και όχι. 
   Γιατί, κάτι με το οποίο μας συμφιλίωσε αυτή η μουσική είναι ακριβώς το ότι είμαστε διαφορετικοί και ξένοι από τον πληθυσμιακό περίγυρο. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικά εφηβικό είδος ξένωσης το να θεωρείς ότι δεν σου κάνει καμμία ετοιματζίδικη "λύση" ζωής, ότι δεν σε χωράει κανένα ιδεολογικό, θρησκευτικό, "εθνικό" ή άλλο μαντρί, ότι δεν χρειάζεσαι καμμία μαζική ταυτότητα (ιδεολογική, θρησκευτική, ποδοσφαιρική, "εθνική" κλπ.) παρά μόνο να βρεις την προσωπική σου, ότι θα είσαι κορόιδο αν σταθείς κάτω από οποιαδήποτε σημαία, ότι δεν μπορείς να ζεις με ψυχοκομπίνες όπως οι "αθλητικές" φιέστες, οι απόκριες, τα χριστούγεννα, οι "διακοπές" ή η γιουροβίζιον, ότι δεν γουστάρεις να φορέσεις τα ρολάκια που θέλει να σου επιβάλει ο κάθε ερωτικά, επαγγελματικά, ή ... ιδεολογικά ανεκπλήρωτος (γονείς, γκόμενες, δάσκαλοι, εργοδότες, "αγωνιστές" κ.α.)  και γενικώς ότι δεν σε "καταλαβαίνει" κανείς. Όμως από τότε μέχρι σήμερα εκείνοι οι έφηβοι έχουν κατανοήσει τον λόγο που δεν τους καταλαβαίνουν και γι' αυτό δεν συνεχίζουν να ζητούν την κατανόηση των άλλων. Αλλά αυτή είναι κι η μόνη "πρόοδος" που έχουν κάνει. Γιατί κατά τα άλλα παραμένουν ξένοι, διαφορετικοί και άρα έφηβοι. Όπως κι ο κόσμος παραμένει γι' αυτούς ένα άδειο σπίτι όπου συνήθως ακούν μόνο τον αντίλαλο από τις σκέψεις τους.
 
    Κι όσο επιμένεις να συνεχίζεις σαν την "πέτρα που κυλάει αλλά χόρτο δεν μαζεύει", τόσο δεν "βάζεις μυαλό", δεν "ενηλικιώνεσαι", δεν "ωριμάζεις", δεν "προσγειώνεσαι". Είσαι πλέον ένας καταδικασμένος στην αιώνια εφηβεία και στις υπαρξιακές της παρενέργειες. Γιατί, ακόμα και μετά από δεκαετίες η φωνή αυτής της εφηβείας έρχεται κάποιες φορές να σε βρει και να σου θυμίσει ότι δεν διαφέρεις και πολύ από εκείνο τον έφηβο. Είναι αυτές οι φορές που η μουσική ξανακούγεται φρέσκια όπως τότε που την ανακάλυπτες. Όπως τότε που έκανε εσένα να ανατριχιάζεις από μια άγρια χαρά και τους νοικοκυραίους να νιώθουν αόριστα απειλημένοι από κάτι που το άκουγαν αλλά δεν το έβλεπαν ("μικροαστοί θα σας φάνε τα παιδιά σας, θα σας φάνε ζωντανούς, κανίβαλοι θα γίνουνε", όπως "απειλούσαν" από το 1982 οι Μουσικές Ταξιαρχίες).
   Αυτά είναι μάλλον λόγος ικανοποίησης και όχι μελαγχολίας. Η τελευταία βέβαια είναι απλώς αναπόφευκτη κάποιες φορές, αφού η διαφορετικότητα δεν ήταν ποτέ χωρίς προσωπικό (κοινωνικό, επαγγελματικό κλπ.) κόστος. Άλλωστε καλύτερα να αισθάνεσαι τα πράγματα με κάποια ένταση (ευχάριστη ή δυσάρεστη) παρά να είσαι παχύδερμο. Κι άλλωστε όσο πιο δύσκολος είναι ένας στόχος (όπως το να προστατέψεις τον Δαίμονά σου), τόσο μεγαλύτερο το τίμημα: όταν έχεις απομυθοποιήσει περίπου τα πάντα, από τα ετοιματζίδικα σημεία αναφοράς τής κοινωνίας μέχρι τους ίδιους τους γονείς σου, τότε δεν έχεις αφήσει και πολύ χώρο για οικειότητες με τον "έξω κόσμο".



    Τα τελευταία χρόνια είναι η εποχή των απολογισμών για το ροκ φαινόμενο στην Ελλάδα.   
   Έχουν γραφεί -επιτέλους- μερικές επιστημονικές εργασίες για το θέμα (κάτι που με κάνει να νιώθω ότι συμμετείχα σε κάτι που έχει μια κάποια σημασία για την εγχώρια Κοινωνική Ιστορία). Επίσης έχουν εκδοθεί κάποια δημοσιογραφικά βιβλία, αρκετά αξιόλογα ώστε να συμπεριληφθούν στις βιβλιογραφικές αναφορές των επιστημόνων. Επίσης κινηματογραφικά ντοκυμανταίρ και μυθιστορήματα. Όλα αυτά από ανθρώπους που μιλούν και γράφουν εκ των έσω, κάνοντας εμμέσως και τους προσωπικούς τους απολογισμούς. Όσο για το ότι τα παραπάνω πνευματικά δημιουργήματα δεν φέρουν ίχνος απολογητικότητας, νοσταλγίας ή μούχλας από μάζωξη παλαιμάχων αποκαταστατών του Ζαχαριάδη, είναι κάτι που ξαφνιάζει ευχάριστα: η ροκ άλλαξε τελικά προς το καλύτερο τις ζωές δισεκατομμυρίων ανθρώπων, και όσο περνούν οι δεκαετίες δείχνει να απολαμβάνει έναν πρωτοφανή βαθμό ιστορικής (πολιτισμικής, κοινωνικής κλπ.) δικαίωσης.
    Bέβαια αυτό το "ξαναγράψιμο" της ιστορίας (όπως είθισται να το αποκαλούν οι θιασώτες βολικών απολιθωμένων "αληθειών" που δεν τους συμφέρουν τα "σκαλίσματα" της συνεχούς αναζήτησης) δεν θα μπορούσε να μην θέσει υπό αίρεση και κάποιους εθνικούς μύθους ή νεομύθους, οπότε δεν θα μπορούσαν να μην υπάρξουν και αυτοί που ενοχλούνται. Ούτε θα μπορούσε να αποτρέψει την εμφάνιση φαινομένων χαρακτηριστικού νεοελληνικού τραγελαφισμού, όπως σταλινικών που σήμερα παριστάνουν ... τους μουσικοκριτικούς (ναι, είναι κάποιοι από εκείνους που κάποτε άκουγαν ροκ σαν αγχωμένη μαλακία, μακριά από την επιτήρηση του κόμματος,  και που σήμερα, που η κομματική γραμμή έχει αναγκαστικά χαλαρώσει, παριστάνουν τους ακαδημαϊκούς περί ροκ - χωρίς φυσικά να έχουν αποκηρύξει τον σταλινισμό...). Μάλιστα στα διαδικτυακά δημοσιογραφικά σκουπιδαριά τους έχουν περιμαζέψει και κάμποσους χομπίστες που παριστάνουν τους συλλέκτες. Έτσι διάφοροι "ροκάδες" του γλυκού νερού που "έμαθαν" για τη ροκ ... δι' αλληλογραφίας (δηλαδή ακούγοντας επί χρόνια "πολλούς" δίσκους αποκλεισμένοι σε τέσσερεις τοίχους) ανακυκλώνουν ανερυθρίαστα παρέα με σταλινικούς (που "έμαθαν" για τη ροκ με τον ίδιο τρόπο)  τον αφόρητα πληκτικό σχολαστικισμό τους, τις εμβριθείς επιδερμικότητές τους και κυρίως τον συμπλεγματικό επιδειξισμό τους, προκαλώντας χασμουρητά ή/και γέλιο σε αυτούς που την έζησαν όταν συνέβαινε. Μαζί τους και κάποιοι εγχώριοι νεόκοποι "indie" επιχειρηματίες που προσπαθούν να προωθήσουν με κάθε μέσο τα μαγαζάκια τους. Όπως οι "ελληνοχριστιανοί" έτσι και οι "σταλινοροκάδες" (με τους παρατρεχάμενούς τους) αποτελούν όψεις της αστείρευτης γραφικότητας αυτής της χώρας με το οξύμωρο και τρικυμισμένο φαντασιακό.
  Σε ό,τι αφορά πάντως στον προσωπικό μου απολογισμό, θα είμαι ικανοποιημένος αν έχω ζήσει με τρόπο, ώστε την τελευταία μέρα της ζωής μου να μπορώ να κοιτάξω τις δύο κούτες με τους δίσκους μου χωρίς να ντρέπομαι

    Η ώρα είχε περάσει μαζί με ολόκληρη την πρώτη πλευρά (πάλι η παρωχημένη ορολογία...) του Darklands. Δυστυχώς είχε έρθει και η στιγμή να πάω στο ραντεβού μου που ήταν λίγο πιο κάτω, χωρίς μέχρι εκείνη τη στιγμή να βγει κάποιος στο μπαλκόνι ώστε να μου ικανοποιηθεί η περιέργεια τού ποιός είχε βάλει αυτή τη μουσική. Μπορεί να ήταν κάποιος φοιτητής, που με κάποιο τρόπο έμαθε γι' αυτή τη μουσική. Ή μπορεί κάποιος συνομίληκός μου απ' αυτούς που ξέμειναν στην εφηβεία.
    Όπως κι αν έχει πάντως, αν κάποτε ξαναπεράσω από εδώ, θα θυμηθώ τη σημερινή μέρα σαν ένα περιστατικό της εφηβικής και όχι της "ενήλικης" ζωής μου. Και ίσως τη στήσω -για καλό σκοπό- στον "υπεύθυνο".
   

  Θ.Λ.


 Δείτε επίσης:
-Επιστημονική βιβλιογραφία για το ροκ φαινόμενο στην Ελλάδα.
-Η ροκ στα  χρόνια του μεταμοντέρνου σταλινισμού.  
-Υπέροχοι άνθρωποι...
-Όχι άλλοι "ήρωες"
-Η νεανική αμφισβήτηση (και όχι η αριστερά) το υπ' αρ. 1 πρόβλημα της χούντας.

 

5 σχόλια:

  1. @
    "Μάλιστα στα διαδικτυακά δημοσιογραφικά σκουπιδαριά τους έχουν περιμαζέψει και κάμποσους χομπίστες που παριστάνουν τους συλλέκτες. Έτσι διάφοροι "ροκάδες" του γλυκού νερού που "έμαθαν" για τη ροκ ... δι' αλληλογραφίας (δηλαδή ακούγοντας επί χρόνια "πολλούς" δίσκους αποκλεισμένοι σε τέσσερεις τοίχους) ανακυκλώνουν ανερυθρίαστα παρέα με σταλινικούς (που "έμαθαν" για τη ροκ με τον ίδιο τρόπο) τον αφόρητα πληκτικό σχολαστικισμό τους, τις εμβριθείς επιδερμικότητές τους και κυρίως τον συμπλεγματικό επιδειξισμό τους, προκαλώντας χασμουρητά ή/και γέλιο σε αυτούς που την έζησαν όταν συνέβαινε. Μαζί τους και κάποιοι εγχώριοι νεόκοποι "indie" επιχειρηματίες που προσπαθούν να προωθήσουν με κάθε μέσο τα μαγαζάκια τους. "

    Mιλάμε για την απόλυτη κατάντια. Ειδικά οι "indie" μαγαζαρχίδες είναι αδίστακτοι. Aν μου έλεγαν πριν από τριάντα χρόνια ότι θα ζούσαμε κάτι τέτοιες καταστάσεις δεν θα το πίστευα. Αλλά τί λέω; Στην Ελλάδα δεν είμαστε;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μακάριοι όσοι ζουν με τις βεβαιότητές τους και τις ταυτότητές τους. Αλλά ας μην κρίνουν όσους δεν τις βρήκαν έτοιμες.

    Κατά τα άλλα οι Jesus and Mary Chain είναι το ιδανικό soundtrack για μια Αθήνα που για μία-δύο βδομάδες θα επανέλθει στα κανονικά πληθυσμιακά της όρια (των δύο εκατομμυρίων).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. "Είσαι πλέον ένας καταδικασμένος στην αιώνια εφηβεία..." ντε και καλά να μου κολλήσετε ταμπέλα... Ούτε από αυτό (θέλω να) είμαι. προτιμώ να είμαι αυτό που είμαι κι ας μην είμαι κι όταν είμαι αυτό που είμαι πάλι δεν θέλω να είμαι και πάλι από την αρχή. Διότι τελείωση σημαίνει τέλος κι αυτογνωσία θάνατος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. χαχαχα έτσι κι αλλιώς! Όπως γράφει και στην Ασκητική "ξεκινάμε από ένα σκοτεινό σημείο, την μήτρα. Οδευουμε προς ένα σκοτεινό σημείο, το μνήμα. Το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε ζωή" και όσο ζούμε ροκάρουμε ασύστολα τολμώ να συμπληρώσω εγώ χαχαχαχα. https://www.youtube.com/watch?v=Ra2Qndv_xeE
      κλείτωρ ασύνδετος

      Διαγραφή