Ένα ερώτημα στη λεγόμενη Τεχνητή Νοημοσύνη
Ήταν το The End (1967) των Doors ένα "αντιπατριαρχικό" woke άσμα; Ήθελε ο Jim Morrison να σκοτώσει τον πατέρα του και να πηδήξει τη μάνα του (όπως δηλώνει ψυχρά στο τραγούδι); Ήθελε επιστροφή στη "μητριαρχία" και κατάργηση της "πατριαρχίας"; Αν και θαυμαστής τού (αιωνίως πρωτάρη με τις γυναίκες και "μισογύνη") Νίτσε, θα τασσόταν ο Jim Morrison υπέρ της καθιέρωσης του όρου "γυναικοκτονία" ή υπέρ των "δύο μαμάδων"; Φαιδροί προβληματισμοί με εξίσου φαιδρές καταφατικές απαντήσεις ρηχών εγκεφάλων, που υποβιβάζουν (για τους σκοπούς τους) την ποίηση σε επίπεδο ίδιο εκείνου που οι σεμνότυφοι χριστιανοί απολογητές υποβίβαζαν την "αιμομικτική" ελληνική μυθολογία...
Αυτό που κυρίως με εντυπωσιάζει στον γουοκισμό είναι το ότι, στην προσπάθειά του να πείσει ότι διαθέτει ιστορική εγκυρότητα, αυτοπαρουσιάζεται ως συνεχιστής ιστορικών κινημάτων όπως εκείνα των βορειοαμερικανών μαύρων ή της Aντικουλτούρας της δεκαετίας του 1960. Το ίδιο δηλαδή που κάνουν σταθερά οι χριστιανοί απολογητές από τις αρχές του Μεσαίωνα μέχρι σήμερα, όταν προσπαθούν να παρουσιάσουν τον ελληνικό πολιτισμό σαν πρόδρομο του χριστιανισμού. Ή οι ναζί, που παρίσταναν τους απογόνους και συνεχιστές ... των αρχαίων σπαρτιατών, ενώ χρησιμοποίησαν κι ένα πανάρχαιο και παγκόσμιο πολυθεϊστικό σύμβολο όπως η σβάστικα στο σφουγγαρόπανο που είχαν για σημαία τους.
Το αποτέλεσμα τέτοιων φαιδρών και ιδεολογικώς γλοιωδών πρακτικών δεν είναι ούτε μόνο ούτε κυρίως αντιαισθητικό (αφού έχει παράξει καταγέλαστα υβρίδια π.χ. σαν τον "ελληνοχριστιανισμό" ή τον ναζιστικό "παγανισμό"). Είναι κυρίως βαθύτατα μαγαριστικό για τη μνήμη των ανθρώπων, στις ιδέες και αντιλήψεις των οποίων οι πρακτικές αυτές εφαρμόζονται. Τέτοιες προπαγανδιστικές πρακτικές ευτελίζουν κοινωνικά ορόσημα (π.χ. Μάης του 1968 κ.α.) πολύ περισσότερο από όσο θα τα ευτέλιζε το καθεστώς, αν καθιέρωνε μια ετήσια "επέτειό" τους. Επίσης παράγουν και μια απερίφραστη απειλή οργουελικού τύπου απέναντι σε όσους πρόλαβαν κάποια από εκείνα τα γεγονότα, και που σήμερα καλούνται να πάψουν να θυμούνται ό,τι είχαν ζήσει (και συμμετάσχει) με τις ίδιες τους τις αισθήσεις, και να το αντικαταστήσουν με μία προκάτ ψευδομνήμη (άλλη μια επαλήθευση της γνωστής παρατήρησης του Μίλαν Κούντερα για την αγαστή σχέση αμνησίας και εξουσίας).
Ο γουοκισμός φαίνεται να είναι για τον σύγχρονο κόσμο, ό,τι υπήρξε ο χριστιανισμός για τον αρχαίο: η πιο κραυγαλέα απόδειξη μιας κρίσης σημασιών, δηλαδή του πλέον αδιάψευστου σημαδιού ότι ένας πολιτισμός (εν προκειμένω ο καπιταλιστικός σε όλες τις εκδοχές του, αστικές ή γραφειοκρατικές) έχει κλείσει τον κύκλο του και δεν έχει τίποτα άλλο να προτάξει εκτός από ανακυκλώσεις των διαφόρων ιδεολογικών παραπροϊόντων ή αποβλήτων του. Ενός πολιτισμού που δεν μπορεί καν να επανανοηματοδοτήσει τις ιδρυτικές σημασίες του, με τον τρόπο που το έκανε η Αντικουλτούρα μέσω ενός μείζονος συγγραφέα της, του Χέρμπερτ Μαρκούζε:
"Η βιομηχανική κοινωνία έφτασε στο στάδιο εκείνο, όπου πια δεν μπορούμε να ορίσουμε μια αληθινά ελεύθερη κοινωνία χρησιμοποιώντας τούς παραδοσιακούς όρους τής οικονομικής, πολιτικής και πνευματικής ελευθερίας. Όχι γιατί οι ελευθερίες αυτές έχασαν τη σημασία τους, αλλά αντίθετα γιατί έχουν πάρα πολλή σημασία για να μπορούν να περιοριστούν στα παραδοσιακό πλαίσιο.
Μόνο αρνητικοί όροι μπορούν να εκφράσουν αυτές τις καινούργιες μορφές, γιατί ακριβώς αποτελούν άρνηση των μορφών που κυριαρχούν.
Έτσι, οικονομική ελευθερία θα πρέπει να σημαίνει απελευθέρωση απ΄ την οικονομία, απ΄ τον καταναγκασμό, που ασκείται με τις οικονομικές σχέσεις και δυνάμεις, απελευθέρωση απ΄ την καθημερινή πάλη για την ύπαρξη, απαλλαγή απ΄ την ανάγκη να κερδίζουμε τη ζωή μας.
Πολιτική ελευθερία θα πρέπει να σημαίνει απελευθέρωση απ' την πολιτική αυτή, που πάνω της τα άτομα δεν μπορούν να ασκήσουν ουσιαστικό έλεγχο.
Πνευματική ελευθερία θα πρέπει να σημαίνει αποκατάσταση τής ατομικής σκέψης, πνιγμένης σήμερα από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και θύμα τής διαπαιδαγώγησης, κι ακόμη θα πρέπει να σημαίνει, ότι θα πάψουν να υπάρχουν κατασκευαστές τής «κοινής γνώμης» κι ακόμη και κοινή γνώμη".
Δεν βρίσκω κάποιον άλλον τρόπο για να εξηγήσω την παντελή αδυναμία των σύγχρονων κοινωνιών να παράξουν νέες (πολιτικές σε πρώτη φάση) σημασίες, αλλά αντ' αυτού παραπαίουν ανάμεσα σε απαρχαιωμένες τέτοιες, όπως η διαφαινόμενη (επι)στροφή στο "θρησκεία - πατρίδα - οικογένεια", και η υιοθέτηση εξίσου θεοκρατικών νοοτροπιών του τύπου Credo quia absurdum / πιστεύω γιατί είναι παράλογο (όπως το γνωστό woke σεξιστικό "γυναίκα είναι κάτι που εξωτερικά αρκεί να φέρει βυζιά και αιδοίο, έστω και τεχνητά", δηλαδή "γυναίκα=απομίμηση γυναίκας").
Ο κόσμος μας έχει να διαλέξει ανάμεσα σε αρνητές της κλιματικής αποσάθρωσης και αρνητές της βιολογίας. Δηλαδή ανάμεσα σε εξίσου "ψεκασμένους" αρνητές της πραγματικότητας: this is the End, beautiful friend...
Ο γουοκισμός μπορεί να γίνει ιστορικά αντιληπτός μόνο σαν μια εκφυλιστική ασθένεια του πολιτισμού μας. Ευτελίζει ο,τιδήποτε αυθεντικό με το οποίο έρχεται σε έστω απλή επαφή, π.χ. το υπερτριακονταετές κίνημα της Αντικουλτούρας για συλλογικό και ατομικό αυτοκαθορισμό (=θέλω να γίνω αυτό που είμαι, να πάψω να βγάζω τον καρκίνο ζώντας αποξενωμένος από τον εαυτό μου, να μην είμαι άλλο ένα εργασιακό γραναζάκι, να μην είμαι άλλος ένας χαζοχαρούμενος καταναλωτής, να σκέφτομαι για λογαριασμό μου και όχι σαν μαζάνθρωπος, να αυτοπραγματωθώ αντί να αγωνιώ να εκπληρώνω τα ετοιματζίδικα ρολάκια περί επαγγελματικής, ερωτικής ή άλλης "επιτυχίας" που η ιεραρχημένη κοινωνία θέλει να μου φορέσει καπέλο, και, τέλος, να αλλάξω την κοινωνία προς αυτή την κατεύθυνση), τον οποίο έχει υποβαθμίσει ατομιστικά και απλοϊκά σε ... αυτοπροσδιορισμό (=θέλω να γίνω αυτό που "νιώθω", να είμαι ό,τι δηλώνω, και απαιτώ από την κοινωνία, όχι να αλλάξει, αλλά απλώς να με βλέπει και να με αντιμετωπίζει ανάλογα με το τι μου έχει κατέβει κάθε φορά ότι "είμαι"). Ενώ ξυπνάει (κάνοντάς τα μάλιστα να φαίνονται ως "φωνές της λογικής") γνωστά τέρατα του παρελθόντος. This is the End, my only friend...
Θα δώσω ένα παράδειγμα αποτελέσματος woke ιδεολογικής καπηλείας και ιστορικής παραχάραξης. Όχι πολύ καιρό πριν, ένας γνωστός μου, συνομήλικος και ακραιφνής οπαδός κάθε σημείου της woke ατζέντας (λογοκρισία και ξαναγράψιμο όλης της "σεξιστικής, πατριαρχικής και ομοφοβικής" δυτικής λογοτεχνίας ώστε να μην... "προσβάλλονται" και "ταράζονται" όσοι φαντασιώνονται ότι φέρουν κάποιο "συλλογικό τραύμα", νομιμοποίηση της παρένθετης επί πληρωμή "μητρότητας", άρνηση της ύπαρξης των δύο φύλων άρα της βιολογίας εν γένει, νομική καθιέρωση ως υποχρεωτικών των όρων "γονέας 1" και "γονέας 2" αντί για "μητέρα" και "πατέρας" για να μην "προσβάλλονται" οι ομόφυλοι "γονείς", καθαγιασμός της πορνείας ως "σεξεργασίας", υπεράσπιση του "δικαιώματος" των γκέυ να στρατεύονται στον σιωναζιστικό στρατό και να ξεκοιλιάζουν έγκυες παλαιστίνιες κλπ.) με είχε ρωτήσει με ειλικρινή απορία: "πώς είναι δυνατόν να ακούς αυτή τη μουσική, όπως π.χ. οι Doors ή οι Beatles ή οι Ramones, και ταυτόχρονα να είσαι κατά του γάμου ομοφυλοφίλων και του δικαιώματός τους να υιοθετούν παιδιά ή να τα παραγγέλνουν από μια νοικιαζόμενη μήτρα;". Βέβαια ο ερωτών δεν είχε ιδέα από Aντικουλτούρα, Doors κλπ. (αντάρτικα και Θεοδωράκη ακούει ο άνθρωπος, άντε και λίγο ραπ λόγω των παιδιών του και για να δικαιολογεί τα τατουάζ του και το σκουλαρίκι του). Του φαινόταν απλώς ότι η αντικουλτούρα, οι χίππυς κλπ. θα ήσαν αυτονόητα υπέρ κάθε γουοκιστικής Απόλυτης Αλήθειας, αφού έχει καλλιεργηθεί από την προπαγάνδα η εντύπωση ότι η αντικουλτούρα της δεκαετίας του 1960 και οι διάδοχες εκφάνσεις της (punk, new wave, post punk κ.α.) ήταν απλώς ένα φαινόμενο προδρομικό του σημερινού woke.
Ορμώμενος από εκείνη και από άλλες παρόμοιες κουβέντες που είχα κατά καιρούς με άλλους κατά πολύ νεώτερούς μου ανθρώπους, δεν αντιστάθηκα στον πειρασμό να υποβάλλω ένα πολύ συγκεκριμένο ερώτημα / ζήτημα αιχμής στο chat gpt, τον κατεξοχήν "προφήτη" και "πνευματικό" της νέας (αν και όχι μόνο) γενιάς.
Αυτό που δεν μου έκανε εντύπωση είναι η ακρίβεια με την οποία ο "προφήτης" μηρύκασε τα επιχειρηματολογικά κλισέ του γουοκισμού. Έτσι επαληθεύεται και ο Γκυ Ντεμπόρ, ο οποίος σε κάποια εισαγωγή του στην Κοινωνία Του Θεάματος είχε γράψει ότι "αυτές οι μηχανές εξαρτώνται από το ασυνείδητο αυτών που τις προγραμματίζουν". Με αιφνιδίασε όμως το ότι σιγά σιγά "μαζεύτηκε" μπροστά την αντεπιχειρηματολογία, σε σημείο να υποστηρίξει τελικά την διαμετρικά αντίθετη θέση από την αρχική του (αφού αν ήταν ζωντανός στριμωγμένος γουοκιστής, θα είχε κατά πάσα πιθανότητα καταφύγει στο γνωστό ιδεολογικό υβρεολόγιο του γουοκισμού αποκαλώντας με "ομοφοβικό", "ρατσιστή", "ισλαμοφοβικό", "πατριαρχιστή", "μισογύνη", "φασίστα" κλπ.).
Μήπως τελικά οι μηχανές συζητούν ειλικρινέστερα από τους ανθρώπους;
Παρακάτω όλη η "συζήτηση". Με τονισμένα στοιχεία οι ερωτήσεις μου.