Συγγραφέας: Κυριάκος Νικολούδης
Εκδόσεις Οσελότος, Αθήνα 2013
Σελίδες 80
Εκδόσεις Οσελότος, Αθήνα 2013
Σελίδες 80
Ο χρόνος έγειρε... Μια ιστορία προσωπική, βιωματική κι όμως τόσο
"παγκόσμια". Μια ιστορία σ' ένα χωριό της Μάνης, της Σικελίας ή της
Χιλής, σε μια εποχή τόσο κοντινή, χρονικά, στη δική μας, αλλά και τόσο
απίστευτα μακρινή. Μια ιστορία που θυμίζει Καζαντζάκη αλλά και Μάρκες
και που μέσα από τα λόγια της σοφής γερόντισσας αφηγήτριας επιχειρεί την
ψυχολογική και κοινωνιολογική προσέγγιση μιας ολόκληρης εποχής. Μια
σπουδή πάνω στην ανθρώπινη ψυχολογία αλλά και στην εγκληματολογία!
Καθηλωτικό, ανθρώπινο, συγκινητικό, "σκληρό"!
[...] και να 'θελες να γλιτώσεις, δεν μπόραγες. Ερχότανε το κακό και σε γύρευε [...]
[...] και να 'θελες να γλιτώσεις, δεν μπόραγες. Ερχότανε το κακό και σε γύρευε [...]
(από το οπισθόφυλλο)
Ευτυχώς που υπάρχουν και οι αυτοεκδόσεις (Bookstars, Οσελότος κ.λπ.) κι έτσι το ποιοτικό βιβλίο (κυρίως λογοτεχνία) μπορεί ακόμα να βλέπει το φως, αντί να μένει στα συρτάρια ως απλό χειρόγραφο. Γιατί σε εποχές όπως η σημερινή, οι "επώνυμοι" εκδοτικοί οίκοι δεν διακινδυνεύουν να εκδώσουν πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς, όσο καλοί κι αν είναι (και συχνά είναι όχι μόνο καλοί, αλλά πολύ ανώτεροι από πολλούς ήδη γνωστούς). Αν στον φόβο των εκδοτικών οίκων λόγω τής γενικής οικονομικής δυσπραγίας, προσθέσουμε και το ότι ο νεοέλληνας δεν διαβάζει, τότε η συμβολή των "μικρών" εκδοτικών οίκων που δουλεύουν σχεδόν αποκλειστικά με αυτοεκδόσεις γίνεται ακόμα πιο σημαντική.
Μια τέτοια περίπτωση πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα είναι και ο Κυριάκος Νικολούδης. Η νουβέλα "Ο χρόνος έγειρε", είναι ο συναρπαστικός απολογισμός ζωής μιας ηλικιωμένης, που έχει περάσει όλη της τη ζωή στην ελληνική επαρχία. Παρά τη σκληρότητα τής ζωής της, η αφήγησή της είναι ουσιαστική, χωρίς μελοδραματισμούς, χωρίς πικρία, χωρίς αυτολύπηση και μιζέριες και με αυτό το είδος της αξιοπρέπειας που κατακτιέται μόνο μέσα από το απευθείας κοίταγμα τής μοίρας. Μέσα από τα λόγια αυτής της γυναίκας καταρρέει κάθε ωραιοποίηση, νοσταλγία και ρομαντισμός σχετικά με τα "παλιά χρόνια", με τη γραφική ζωή στη "φύση" και στο "χωριό". Η ζωή στην ελληνική επαρχία παρουσιάζεται όπως ήταν μέχρι σχετικά πρόσφατα, σκληρή και αδυσώπητη, όπου οι ανθρώπινες υπάρξεις είναι έρμαια όχι μόνο ενός αγώνα για την πιο στοιχειώδη επιβίωση, αλλά και δεισιδαιμονιών, προκαταλήψεων, σκοταδισμού, φόβου, κομπλεξισμού και κακίας. Αλλά και των ιστορικών ανακατατάξεων (πόλεμοι κ.λπ.) που η επέκταση και οι επιπτώσεις στους στον μή αστεακό χώρο βρίσκει τούς εκεί ανθρώπους, διανοητικά και ψυχολογικά απροετοίμαστους, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι τους αστικούς πληθυσμούς. Μέσα σε τέτοιες συνθήκες το πιο συνεπές που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος είναι να κολυμπήσει, χωρίς να αντιγυρίσει προς τον κόσμο τις προσωπικές ανασφάλειες και οδύνες του, και περιμένοντας να δει πού θα τον βγάλει η θάλασσα.
"Ο χρόνος έγειρε" μπορεί να διαβαστεί σαν ιστορικό ντοκουμέντο, ή σαν μάθημα μιας έμπρακτης φιλοσοφικής αντίληψης των πραγμάτων. Ή σαν ιστορία ενός θαλασσοδαρμένου, ο οποίος διατηρώντας απόλυτα την αυτοκυριαρχία του, αναρωτιέται σε ποιά άγνωστη ακτή τον ξέβρασε η θάλασσα της ζωής. Και παρά τον λίγο χρόνο που τού απομένει (τον χρόνο που "γέρνει", όπως ο ήλιος που δύει), ετοιμάζεται για άλλη μια φορά να προχωρήσει προς την ενδοχώρα - και να προσπαθήσει να την κατανοήσει.
Η Ιθάκη εδώ απλώς δεν υπάρχει. Δεν υπήρξε ποτέ. Δεν είναι ζήτημα μιας απλοϊκής "αισιοδοξίας", ή "απαισιοδοξίας": η ανθρώπινη ζωή είναι ένα σύντομο ταξίδι από το τίποτα προς το τίποτα, αλλά αυτό ίσως κρύβει κάτι το μεγαλειώδες. Εξάλλου αυτός είναι ο λόγος που σε όλες τις μυθολογίες οι αθάνατοι και ξέγνοιαστοι θεοί θαυμάζουν, ή και ζηλεύουν, τους θνητούς. Κι αυτό το "μικρό" βιβλίο τούς προσφέρει έναν ακόμα λόγο για να το ξανακάνουν.
Θ.Λ.
Ευτυχώς που υπάρχουν και οι αυτοεκδόσεις (Bookstars, Οσελότος κ.λπ.) κι έτσι το ποιοτικό βιβλίο (κυρίως λογοτεχνία) μπορεί ακόμα να βλέπει το φως, αντί να μένει στα συρτάρια ως απλό χειρόγραφο. Γιατί σε εποχές όπως η σημερινή, οι "επώνυμοι" εκδοτικοί οίκοι δεν διακινδυνεύουν να εκδώσουν πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς, όσο καλοί κι αν είναι (και συχνά είναι όχι μόνο καλοί, αλλά πολύ ανώτεροι από πολλούς ήδη γνωστούς). Αν στον φόβο των εκδοτικών οίκων λόγω τής γενικής οικονομικής δυσπραγίας, προσθέσουμε και το ότι ο νεοέλληνας δεν διαβάζει, τότε η συμβολή των "μικρών" εκδοτικών οίκων που δουλεύουν σχεδόν αποκλειστικά με αυτοεκδόσεις γίνεται ακόμα πιο σημαντική.
Μια τέτοια περίπτωση πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα είναι και ο Κυριάκος Νικολούδης. Η νουβέλα "Ο χρόνος έγειρε", είναι ο συναρπαστικός απολογισμός ζωής μιας ηλικιωμένης, που έχει περάσει όλη της τη ζωή στην ελληνική επαρχία. Παρά τη σκληρότητα τής ζωής της, η αφήγησή της είναι ουσιαστική, χωρίς μελοδραματισμούς, χωρίς πικρία, χωρίς αυτολύπηση και μιζέριες και με αυτό το είδος της αξιοπρέπειας που κατακτιέται μόνο μέσα από το απευθείας κοίταγμα τής μοίρας. Μέσα από τα λόγια αυτής της γυναίκας καταρρέει κάθε ωραιοποίηση, νοσταλγία και ρομαντισμός σχετικά με τα "παλιά χρόνια", με τη γραφική ζωή στη "φύση" και στο "χωριό". Η ζωή στην ελληνική επαρχία παρουσιάζεται όπως ήταν μέχρι σχετικά πρόσφατα, σκληρή και αδυσώπητη, όπου οι ανθρώπινες υπάρξεις είναι έρμαια όχι μόνο ενός αγώνα για την πιο στοιχειώδη επιβίωση, αλλά και δεισιδαιμονιών, προκαταλήψεων, σκοταδισμού, φόβου, κομπλεξισμού και κακίας. Αλλά και των ιστορικών ανακατατάξεων (πόλεμοι κ.λπ.) που η επέκταση και οι επιπτώσεις στους στον μή αστεακό χώρο βρίσκει τούς εκεί ανθρώπους, διανοητικά και ψυχολογικά απροετοίμαστους, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι τους αστικούς πληθυσμούς. Μέσα σε τέτοιες συνθήκες το πιο συνεπές που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος είναι να κολυμπήσει, χωρίς να αντιγυρίσει προς τον κόσμο τις προσωπικές ανασφάλειες και οδύνες του, και περιμένοντας να δει πού θα τον βγάλει η θάλασσα.
"Ο χρόνος έγειρε" μπορεί να διαβαστεί σαν ιστορικό ντοκουμέντο, ή σαν μάθημα μιας έμπρακτης φιλοσοφικής αντίληψης των πραγμάτων. Ή σαν ιστορία ενός θαλασσοδαρμένου, ο οποίος διατηρώντας απόλυτα την αυτοκυριαρχία του, αναρωτιέται σε ποιά άγνωστη ακτή τον ξέβρασε η θάλασσα της ζωής. Και παρά τον λίγο χρόνο που τού απομένει (τον χρόνο που "γέρνει", όπως ο ήλιος που δύει), ετοιμάζεται για άλλη μια φορά να προχωρήσει προς την ενδοχώρα - και να προσπαθήσει να την κατανοήσει.
Η Ιθάκη εδώ απλώς δεν υπάρχει. Δεν υπήρξε ποτέ. Δεν είναι ζήτημα μιας απλοϊκής "αισιοδοξίας", ή "απαισιοδοξίας": η ανθρώπινη ζωή είναι ένα σύντομο ταξίδι από το τίποτα προς το τίποτα, αλλά αυτό ίσως κρύβει κάτι το μεγαλειώδες. Εξάλλου αυτός είναι ο λόγος που σε όλες τις μυθολογίες οι αθάνατοι και ξέγνοιαστοι θεοί θαυμάζουν, ή και ζηλεύουν, τους θνητούς. Κι αυτό το "μικρό" βιβλίο τούς προσφέρει έναν ακόμα λόγο για να το ξανακάνουν.
Θ.Λ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου