ΗΧΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΗΧΟΙ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΡΟΚ ΕΝ ΡΟΛ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 1956-1967

Κώστας Κατσάπης

Αθήνα 2007

   Πρόκειται για τον προπομπό του βιβλίου Το «πρόβλημα νεολαία» - Μοντέρνοι νέοι, παράδοση και αμφισβήτηση στη μεταπολεμική Ελλάδα, 1964-1974, που έχει ήδη παρουσιαστεί εδώ (http://hypnovatis.blogspot.gr/2013/04/o.html).

   Τους τελευταίους δύο αιώνες υπήρχε ανέκαθεν στην Ελλάδα ένα ποσοστό ανθρώπων –κυρίως νέων- που για κάποιους, εκ πρώτης όψεως μή καθορίσιμους, λόγους δεν ένιωθε καλά εδώ. Οι άνθρωποι αυτοί χαρακτηρίζονταν από την ανάγκη τους να ξεφύγουν κυριολεκτικά, ή μεταφορικά από την Ελλάδα. Δεν αναφερόμαστε στην κλασική ελληνική μετανάστευση, η οποία είχε την αιτία της στην υλική ένδεια, αλλά σε ένα είδος μεταναστευτικής φυγής που είχε ψυχολογική αφετηρία.

ΠΕΡΙ ΣΕΒΑΣΜΟΥ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ (σημαίες, σημαιάκια και άλλα κωλόπανα)

Άτομα που ανήκουν στον αντιεξουσιαστικό χώρο κατέβασαν (24/4/2013) την ελληνική σημαία που κυμάτιζε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στα Προπύλαια και ανήρτησαν τη σημαία των αντιεξουσιαστών σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το κατέβασμα -προ ημερών- του Indymedia από το διαδίκτυο. H ιστοσελίδα εξυπηρετείτο από server του Ε.Μ.Π.

Η Αστυνομία προχώρησε σε προσαγωγές 69 ατόμων στη Γ.Α.Δ.Α. και, τελικά σε έξι συλλήψεις για προσβολή συμβόλων.

Μια διανοητική τρικλοποδιά

Τα σύμβολα είναι πανάρχαια ψυχοεργαλεία που αποσκοπούν στον έλεγχο των αντανακλαστικών και των αντιδράσεων της μάζας. Γι' αυτό η ανάρτησή τους σε κοινόχρηστους, ή δημόσιους χώρους προσβάλλει κάθε ελεύθερο (δηλαδή μή μαζοποιημένο άνθρωπο).
Πίσω από κάθε σύμβολο σέρνεται πάντα ένα ποίμνιο, ή ένας όχλος, ή, συχνότερα, ένα οχλοποίμνιο. Οι αντιδράσεις του κοπροπολτού των μαζανθρώπων (όπως των "εθνικώς προσβεβλημένων" νοικοκυραίων, των χριστιανών, των ισλαμιστών, των σταλινικών, των φασιστών, των πατριωτών, των φιλάθλων κ.λπ.) μπροστά στην "προσβολή" των συμβόλων τους, πείθουν με το παραπάνω για τη συντελεσμένη οχλοποιμνιοποίησή τους.
Πολλοί βέβαια θα αντιτάξουν την -ακατανόητη- διάκριση, ότι ο σεβασμός δεν αποδίδεται στο σύμβολο αλλά σε αυτά που αυτό αντιπροσωπεύει. Θα πουν ότι η ελληνική (π.χ.) σημαία αντιπροσωπεύει τους αγώνες του ελληνικού λαού για ελευθερία, κοινωνική δικαιοσύνη κ.λπ. 

ΤO "ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΝΕΟΛΑΙΑ"

Μοντέρνοι νέοι, παράδοση και αμφισβήτηση στη μεταπολεμική Ελλάδα: 1964-1974 
Κώστας Κατσάπης
Απρόβλεπτες Εκδόσεις, 2013

   Για περίπου είκοσι χρόνια, οι νέοι στην Ελλάδα γίνονταν αντιληπτοί ως ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της εποχής. Η συμπεριφορά τους φάνταζε ανεξήγητη, ενώ η απόκλισή τους από τον τρόπο ζωής και τις αξίες που παραδοσιακά ρύθμιζαν τη ζωή των νέων ανθρώπων έως τη μεταπολεμική περίοδο, τρομοκρατούσε τον κόσμο των ενηλίκων.
   Στη διάρκεια της περιόδου που κάπως διασταλτικά αποκαλούμε "δεκαετία του εξήντα", διάφορες συνομαδώσεις νέων με "απείθαρχη' συμπεριφορά έκαναν την εμφάνισή τους στο προσκήνιο στρέφοντας πάνω τους τα φώτα της δημοσιότητας και υποκινώντας έναν δημόσιο διάλογο σχετικά με τις ρίζες και τις συνέπειες του "προβλήματος": επαναστάτες χωρίς αιτία, τεντιμπόηδες, γιεγιέδες, χίπηδες, αλητοτουρίστες ή απλώς "απροσάρμοστοι", οι νέοι αυτοί υπήρξαν φορείς μιας ευρείας αμφισβήτησης η οποία έχοντας ως πρόταγμά της τη νεανική "μοντέρνα" κουλτούρα, στράφηκε ενάντια στον κομφορμισμό των ενηλίκων και στην προοπτική της τακτοποιημένης ζωής. Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται να διερευνηθεί η ιστορία των "μοντέρνων νέων", το περιεχόμενο της αμφισβήτησής τους, και η σχέση της τελευταίας με έτερες πτυχές της πολιτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής πραγματικότητας του εξήντα, ιδίως της περιόδου από την πραξικοπηματική άνοδο των συνταγματαρχών στην εξουσία (1967) έως τη Μεταπολίτευση.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

  Έπρεπε να περιμένουμε το "τέλος της εποχής της μεταπολίτευσης" (όπως αποκαλείται) για να διαβάσουμε επιτέλους κάποια βιβλία σαν το παρουσιαζόμενο, του ιστορικού και καθηγητή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Κώστα Κατσάπη. Φαίνεται ότι η διαδικασία απόκτησης σοβαρής ιστορικής ματιάς -και ανάκτησης του παρελθόντος- στην Ελλάδα, προχωράει με ρυθμούς δεικτών του ρολογιού. Έτσι, μόλις στη δεκαετία του 1980, αρχίσαμε απλώς να αναρωτιόμαστε μήπως κυρίαρχες παραστάσεις της ρωμηοσύνης, όπως π.χ. η ειρηνική επικράτηση του χριστιανισμού, το "κρυφό σχολειό",  ή ο  "ελληνοχριστιανισμός" κλπ. είναι προπαγανδιστικοί μύθοι, ή φτηνά ιδεολογήματα.

   Κατ' αυτόν τον τρόπο, μόλις στη δεκαετία του 2010 αρχίσαμε δειλά-δειλά να αποτιμούμε την πραγματική πολιτισμική κατάσταση της νεοελληνικής κοινωνίας στις πρώτες μετεμφυλιοπολεμικές δεκαετίες: όπως το ότι ως βαθύτατα θρησκοκρατούμενη  καλωσόρισε με πραγματική ανακούφιση (και φυσικά χωρίς την παραμικρή αντίδραση) την ελληνοχριστιανική "εθνοσωτήρια επανάσταση" των στρατιωτικών τον Απρίλιο του 1967, την οποία και στήριξε με πρωτοφανή, για ευρωπαϊκό λαό, χαμέρπεια και δουλικότητα επί επτά ολόκληρα χρόνια (αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι η χούντα δεν έπεσε με κάποια εξέγερση, αλλά απλώς όταν το θέλησαν οι αμερικάνοι).
   Κάποτε, μετά από πολλές δεκαετίες (ή και αιώνες) -όταν οι "κουτόφραγκοι" θα έχουν κατακτήσει τον Άρη, ή και τους δορυφόρους του Δία-  ίσως αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε και για άλλους θεμελιώδεις νεοελληνικούς μύθους, όπως οι πραγματικοί λόγοι της εμπλοκής της Ελλάδας στον Β' παγκόσμιο πόλεμο, ο πραγματικός ρόλος της "εθνικής αντίστασης" κλπ.. Αλλά ας πάμε στο βιβλίο.