ΥΠΗΡΧΕ ΔΙΩΞΗ ΙΔΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ;

(Ένα ζήτημα περισσότερο επίκαιρο από όσο φαίνεται: η αποδόμηση ενός ρωμαιοχριστιανικού μύθου)

   Το παρακάτω κείμενο ήθελα από πολύν καιρό να το αναρτήσω, αλλά με απέτρεπε ο κόπος τής δακτυλογράφησής του (κάτι που, όπως φαίνεται, τελικά δεν απέφυγα). Πρόκειται για αναδημοσίευση του μεγαλύτερου μέρους από τον επίλογο τού εξαιρετικού βιβλίου τού αμερικανού I.F. Stone Η δίκη του Σωκράτη (εκδόσεις Νέα Σύνορα/Λιβάνη, Αθήνα 1996), στο οποίο αναδεικνύονται τα πραγματικά αίτια της δίωξης: ο Σωκράτης καταδικάστηκε, όχι φυσικά για τις απόψεις του, αλλά ως εκτροφέας αιμοσταγών τυράννων και προδοτών της πόλης του, όπως ο Κριτίας και ο Αλκιβιάδης (κατηγορία περί «διαφθοράς των νέων») και ως εισηγητής θεοτήτων/προστατών της ολιγαρχίας και της τυραννίας, που έπρεπε να αντικαταστήσουν τους Βουλαίους και Αγοραίους θεούς της Βουληφόρου Αγοράς (δηλαδή της δημοκρατίας -κατηγορία περί εισαγωγής «καινών δαιμονίων»).

ΠΕΡΙ "ΣΕΒΑΣΜΟΥ ΣΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ"

 Η αυθεντική (αρχαιοελληνική) αντίληψη περί νόμων και η μεταγενέστερη  διαστροφή της από τους ηθικολόγους.

   Ο Ηράκλειτος, έλεγε ότι "οι νόμοι πρέπει να προστατεύονται από τον λαό, όπως τα τείχη της πόλης του". Ωστόσο (όπως συμβαίνει ειδικά με τις διατυπώσεις του Ηράκλειτου) αυτή του η ρήση δεν μπορεί να είναι τόσο απλή όσο δείχνει, ή όσο θέλουν να νομίζουμε οι  πολιτικάντηδες που κατά καιρούς την επικαλούνται. Είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι ο Ηράκλειτος θα περιφρονούσε μέχρι φτυσίματος αυτούς τους υποκριτάκους της ηθικολογικής αρλουμπολογίας, όπως άλλωστε έκανε και στην εποχή του.

   Οι ανθρώπινες κοινωνίες ως φύσει μή ιεραρχικές συγκροτήσεις

   Λόγω της συγκριτικής σωματικής μειονεξίας του ανθρώπου (μειωμένη μυϊκή δύναμη, έλλειψη ταχύτητας, απουσία γρήγορων αντανακλαστικών, απουσία "όπλων" όπως ισχυρής οδοντοστοιχίας, ή ονύχων, μειωμένη αίσθηση όσφρησης, ακοής και όρασης, απουσία φυσικής σωματικής άμυνας -τρίχωμα, φολίδες κ.λπ.- απέναντι στις καιρικές συνθήκες ή στις επιθέσεις άλλων ζώων, μειωμένες αντοχές στην κακουχία,  καθυστέρηση ενηλικίωσης και μακροχρόνια εξάρτηση από τους γονείς λόγω βραδύτητας σωματικής ανάπτυξης και άρα παρατεταμένης παιδικής ηλικίας κ.λπ.) οι ανθρώπινες κοινωνίες συγκροτήθηκαν, όχι σαν τις συνήθεις ιεραρχούμενες αγέλες των υπολοίπων θηλαστικών, αλλά στη βάση της αλληλοβοήθειας απέναντι σε ένα συχνά επικίνδυνο φυσικό περιβάλλον.

  Πισωγύρισαν σε αγελαία κατάσταση πολύ αργότερα, όταν άρχισε να συσσωρεύεται πλεονασματικός ατομικός πλούτος και σχηματίστηκαν οι πρώτες κοινωνικές ανισότητες -και άρα η κοινωνική ιεραρχία και το Κράτος. Ως ιεραρχία πρέπει να οριστεί η δυνατότητα, ή το δικαίωμα κάποιων να λαμβάνουν αποφάσεις και να εκδίδουν διαταγές  για λογαριασμό (ή επί) κάποιων άλλων.

  Και άρχισαν να ξαναεξανθρωπίζονται ακριβώς τη στιγμή κατά την οποία αμφισβητήθηκαν τα δικαιώματα που απορρέουν από την υλική  ισχύ. Δηλαδή όταν αποφασίστηκε ότι δεν θα εφαρμόζεται πλέον το δίκαιο του ισχυρότερου και ότι στο εξής η κοινωνική συμβίωση θα διέπεται από νόμους, δηλαδή αντιιεραρχικούς  κανόνες, που θα ισχύουν για όλους. Η πρώτη φορά που συνέβη αυτό ήταν στην κλασική Ελλάδα.

Η αυθεντική περί νόμων αρχαιοελληνική αντίληψη και τα μεταγενέστερα ψευδεπίγραφα ομοιώματά τους

  -"Μα νόμους έχουμε και σήμερα, αλλά η κοινωνική ιεραρχία διατηρείται", θα αντέτασε εύλογα κάποιος.