ΠΩΣ ΒΛΕΠΟΥΝ ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ. (ΕΜΕΙΣ;)

     Με αφορμή μια ενδιαφέρουσα κουβέντα που είχα πριν λίγο καιρό με τον σχολιαστή (ποτέ δεν συμπάθησα αυτή τη λέξη) Γιώργο, σχετικά με το πώς οι σημερινοί γερμανοί βλέπουν την ιστορία τους, αναδημοσιεύω χωρίς συντομεύσεις ένα απόσπασμα (σ.33-44 με τις παραπομπές) από το βιβλίο του Χέρμαν Φρανκ Μάγερ «Από τη Βιέννη στα Καλάβρυτα – Τα αιματηρά ίχνη της 117^ης μεραρχίας καταδρομών στη Σερβία και την Ελλάδα» (2001), εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της Εστίας. 
     Έτσι θα γίνουν γνωστές και κάποιες πλευρές του θέματος που αποσιωπούνται συστηματικά στην Ελλάδα. Για παράδειγμα η άνανδρη και ύπουλη δράση των εγκληματιών πολέμου κρητικών (διαπαιδαγωγημένων από τη γνωστή τοπική "κουλτούρα" του βεντετίστικου παληκαρισμού και της επιδειξιστικής καφενειακής "μαγκιάς") που ασχημονούσαν επάνω στα πτώματα των γερμανών αλεξιπτωτιστών, αφού πρώτα τούς είχαν αιχμαλωτίσει και βασανίσει θηριωδώς. Ή οι συστηματικές παραβιάσεις του Διεθνούς περί πολέμου Δικαίου (συμβάσεις και συνθήκες όπως της Χάγης και της Γενεύης, τις οποίες έχει υπογράψει και η Ελλάδα), που  απαγορεύουν ρητά και κατηγορηματικά την ένοπλη συμμετοχή αμάχων στις πολεμικές συγκρούσεις (κάτι που θεσπίστηκε για την ίδια την προστασία τους - ειδάλλως χάνουν την ιδιότητα του αμάχου και οφείλουν να υποστούν τις ισχύουσες και για τους τακτικούς ενστόλους πολεμικές συνέπειες: θάνατος στη μάχη, ή εκτέλεση όπως ισχύει για τους κατασκόπους, ή αιχμαλωσία κ.λπ.). Τα παραπάνω απαγορευμένα από τις διεθνείς περί πολέμου συμφωνίες (ένοπλη συμμετοχή αμάχων σε μάχη, βασανισμοί ή θανατώσεις αιχμαλώτων και ασέβεια σε πεσόντες) επέφεραν για τους κρητικούς τα προβλεπόμενα από τις προαναφερθείσες διεθνείς συμφωνίες αντίποινα.
   Αν και μετά απ' τα παραπάνω δεν το θεωρώ αναγκαίο, ας διευκρινίσω για τους διάφορους εθνοκολημμένους, ότι η παρούσα αναδημοσίευση δεν στοχεύει στην ... αποκατάσταση του ναζισμού (όπως θα σπεύσουν να τσιρίξουν σεμνότυφα) αλλά στην ανάδειξη τής προς αυτόν πολιτισμικής συνάφειας (σωβινισμός, ρατσισμός, επιθετικότητα, βαρβαρότητα κλπ.) και ψυχικής συγγένειας ("κόρδωμα", κομπλεξισμός, διαστροφή κλπ.) τών εγχωρίων δήθεν αντιπάλων του. Συγγένεια και συνάφεια που εξάλλου επιβεβαιώθηκαν και πρόσφατα από την εμετική αντιμετώπιση που είχε από τη (β)ρωμηοσύνη ο γερμανός καθηγητής Χάιντς Α. Ρίχτερ, από τον οποίο, μόλις τόλμησε να ξεστομίσει κάποια "δυσάρεστα" και "ανθελληνικά" ("οι γερμανικές αποζημιώσεις πληρώθηκαν και φαγώθηκαν"),  αφαιρέθηκε ο "τίτλος" του ... φιλέλληνα.
   Μπορεί κάποια πράγματα να μην αρέσουν σε κάποιες στρουθοκαμήλους ή να τις "προσβάλλουν εθνικώς", αλλά για κακή τους τύχη αυτό που μπορούν να κρύβουν -από την πραγματικότητα- είναι μόνο το κεφάλι τους και όχι η ίδια η πραγματικότητα. Κι αυτό όχι για πάντα.
     Οι εικόνες, από εμένα (Θ.Λ.).

   

     Η γερμανική εισβολή στην Ελλάδα
  
    Στις 6 Απριλίου 1941 ξεκίνησε και η επίθεση της 12^ης στρατιάς¹² εναντίον της Ελλάδας. Τρεις βδομάδες αργότερα τα γερμανικά στρατεύματα είχαν φτάσει στην Πελοπόννησο και στις 27 Απριλίου 1941 κυμάτιζε στην Ακρόπολη η σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό.¹³ Το μικρό εκστρατευτικό σώμα της Κοινοπολιτείας, που ουσιαστικά είχε θυσιαστεί από τον Τσώρτσιλ, εγκατέλειψε την Ελλάδα με πλοία κατευθυνόμενο προς την Κρήτη και τη Βόρεια Αφρική. Ο απόπλους έγινε εν μέρει από ακτές, καθώς οι Γερμανοί διενεργούσαν επιθέσεις από αέρος σε πλοία και λιμάνια. Ο βασιλιάς της Ελλάδας κατέφυγε στην Κρήτη και αργότερα στην Αίγυπτο, ενώ ο πρωθυπουργός Κορυζής, που είχε διαδεχθεί τον Μεταξά μετά το θάνατό του τον Ιανουάριο, αυτοκτόνησε. Ο Χίτλερ, που «έτρεφε ιδιαίτερη συμπάθεια γι’ αυτόν τον μικρό, γενναίο ελληνικό λαό», επέτρεψε σε μια κρίση μεγαλοψυχίας στους Έλληνες στρατιώτες να επιστρέψουν στα σπίτια τους.¹⁴ Στους Έλληνες αξιωματικούς είχε επιτραπεί να κρατήσουν τα ξίφη τους, όπως αναφέρει ο Φέλμυ¹⁵ καθώς «είχαν δώσει το λόγο της τιμής τους να μην πολεμήσουν πλέον κατά των Γερμανών και Ιταλών κατακτητών».¹⁶

       

      
    Οι γερμανοί απέδωσαν τιμές στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη κατευθείαν με την είσοδό τους στην Αθήνα. Είναι αλήθεια ότι μέχρι τη μάχη της Κρήτης ο πόλεμος, τόσο από την ελληνική όσο και από τη γερμανική πλευρά, είχε διεξαχθεί απολύτως στα πλαίσια του αποκαλούμενου "ιπποτισμού". 
     Οι γερμανοί εξακολούθησαν να αποδίδουν τιμές στον Άγνωστο Στρατιώτη, σε κάθε επέτειο της 25ης Μαρτίου, όσο και κατά την ημέρα της αποχώρησής τους (απ' όπου η φωτογραφία).


    Οι  σχέσεις ανάμεσα στους Γερμανούς και τους Έλληνες χαρακτηρίζονταν εκείνη την εποχή, παρά την πολεμική σύρραξη, από αμοιβαίο σεβασμό. Μια πρώτη «παραφωνία» υπήρξε το γεγονός ότι η υπογραφή της συνθηκολόγησης έπρεπε να επαναληφθεί μετά από πίεση των Ιταλών και ενώπιόν τους. Ένα δεύτερο πρόβλημα υπήρξε η συμμετοχή των Ιταλών συμμάχων στην επινίκια παρέλαση στην Αθήνα στις 3 Μαΐου 1941 μετά από πιέσεις του Μουσσολίνι. Ο ελληνικός πληθυσμός αντιμετώπισε αυτές τις αποφάσεις ως βαθιά προσβολή. Ακόμη και ανώτεροι Γερμανοί αξιωματικοί αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην παρέλαση, καθώς ήταν της άποψης ότι η «η νίκη και τα προνόμια είχαν χαρισθεί στους [Ιταλούς] συμμάχους». Χλεύαζαν την αποτυχία των Ιταλών στην Αλβανία και «ζητούσαν από τις ορχήστρες στα εστιατόρια να παίξουν, παρουσία Ιταλών συντρόφων, το απαγορευμένο σατιρικό τραγούδι “Κορόιδο Μουσσολίνι”».¹⁷

      Και όταν οι καραμπινιέροι της μεραρχίας Μπρέννερο μπήκαν στην Αθήνα, στις 24 Ιουνίου 1941, περνώντας της επόμενη μέρα με τα τανκς τους από το κέντρο της πόλης, η ιταλική αυτή επινίκια παρέλαση συνοδεύτηκε από τις διαμαρτυρίες και τις κοροϊδίες του πληθυσμού. Αμέσως ο Ιταλός διοικητής της πόλης και διοικητής της μεραρχίας Μπρέννερο στρατηγός Πάολο Μπερνάρντι έδωσε εντολή να απομονωθεί η παλιά πόλη και η Ακρόπολη, κηρύσσοντας εκ νέου για την Αθήνα, την Αττική και τη Βοιωτία το δίκαιο του πολέμου.

       Μετά τη συνθηκολόγηση, ο στρατιωτικός ακόλουθος της γερμανικής πρεσβείας στην Αθήνα Κλεμ Φον  Χόενμπεργκ έγραψε στον υπουργό Εξωτερικών ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να κρατηθεί υπό έλεγχο ακόμη και με έναν πολύ μικρό αριθμό στρατιωτικών μονάδων, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα επιτρεπόταν στους Ιταλούς να μπουν στη χώρα.¹⁸ Παρόμοιες απόψεις είχε εκφράσει και ο Γερμανός απεσταλμένος στην Αθήνα Έρμπαχ, στις 27 Απριλίου: υπενθύμισε επίσης τη φιλογερμανική διάθεση του αθηναϊκού πληθυσμού και προειδοποίησε ότι η εικόνα θα άλλαζε σε περίπτωση που οι Ιταλοί θα εισέρχονταν στην Αθήνα.¹⁹ Την προειδοποίηση του Έρμπαχ επανέλαβε στις αρχές Μαΐου ο Γκύντερ Άλτενμπουργκ, τον οποίο στις 28 Απριλίου είχε διορίσει ο Χίτλερ «πληρεξούσιο του Ράιχ στην Ελλάδα».²⁰

  
    ^{Γερμανοί σε καφετέρια της οδού Πανεπιστημίου στην Αθήνα το καλοκαίρι του 1941. Αντιθέτως με ό,τι πιστεύεται, η υποδοχή των γερμανών από τον πληθυσμό υπήρξε μάλλον ευμενής, σε αντίθεση με εκείνη που επιφυλάχθηκε στους ιταλούς. Μάλιστα οι γερμανοί επέτρεψαν και τις εκδηλώσεις συμπαράστασης των αθηναίων προς τους βρετανούς αιχμαλώτους (ραντισμός με λουλούδια κλπ.) κατά τη μεταφορά τους από τους αθηναϊκούς δρόμους.}

    Από ελληνικής πλευράς ο πρίγκηπας Πέτρος, εξάδελφος του Γεωργίου Β΄, ο οποίος δεν εθεωρείτο γερμανόφιλος, σε ένα υπόμνημα προς τις βρετανικές υπηρεσίες εξέφρασε την άποψη ότι η αντίσταση απέναντι στις εισβάλλουσες γερμανικές δυνάμεις υπήρξε ηπιότερη σε σύγκριση με εκείνη κατά των Ιταλών, όχι γιατί η ισχύς των ελληνικών δυνάμεων είχε μειωθεί, αλλά «επειδή, σε αντίθεση προς τον πρώτο εισβολέα, “η Γερμανία δεν είναι μισητή”. Ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού τρέφει μάλιστα “συμπάθεια και θαυμασμό” – κυρίως οι εύπορες τάξεις».²¹

     Ο Χίτλερ όμως αγνόησε τη δυνατότητα να μετατρέψει τις εκδηλώσεις συμπάθειας των πρώτων ωρών και τις συμβουλές των ειδικών σε συγκεκριμένη συνεργασία με τις ελληνικές αρχές. Νόμιζε ότι θα χρειαζόταν όλες τις δυνάμεις του για την επικείμενη επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης, διατάζοντας έτσι την κατά το δυνατόν γρηγορότερη μεταφορά τους και ορίζοντας ότι «η διασφάλιση του ελληνικού χώρου θα αποτελούσε μελλοντική αποστολή των Ιταλών».²²

     Έτσι ο Γερμανός δικτάτορας παρέδωσε στον μισητό και ηττημένο ιταλικό στρατό ως δύναμη κατοχής το μεγαλύτερο τμήμα της Ελλάδας. Στη Βουλγαρία επετράπη να καταλάβει, και αργότερα να προσαρτήσει, τη Θράκη, ενώ τα λιγοστά εναπομείναντα γερμανικά στρατεύματα αρκέστηκαν στην κατοχή τμημάτων της Μακεδονίας και σημαντικών από στρατηγικής απόψεως σημείων, όπως η Θεσσαλονίκη, ο Πειραιάς και ορισμένα νησιά του Αιγαίου. 

    
   Χάρτης της κατοχικής Ελλάδας από τη μονογραφία του περιοδικού "Στρατιωτική Ιστορία" με τίτλο "Εθνική Αντίσταση" του Ιάσονα Χανδρινού. 
   Αντιθέτως με ό,τι νομίζεται (και με τη στερεότυπη εικόνα που αναπαράγουν οι γνωστές χιλιοπαιγμένες σχετικές ταινίες του ελληνικού "κινηματογράφου"), το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας από τον Μάιο του 1941 έως και τον Αύγουστο του 1943 ήταν υπό ιταλική -και όχι γερμανική- κατοχή. Στην πραγματικότητα η γερμανική κατοχή στην Ελλάδα διήρκεσε μόνο έναν χρόνο (Σεπτέμβριος 1943 - Οκτώβριος 1944). Η ιταλική κατοχή υπήρξε σκληρότατη και με συνεχείς παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου (επιτάξεις, πλιατσικολογήσεις, μαζικές εκτελέσεις, στρατόπεδα συγκέντρωσης, εμπρησμοί, εθνοκαθάρσεις, βιασμοί κλπ.) αλλά αυτό αποσιωπάται επειδή από τα τέλη Αυγούστου του 1943 η Ιταλία πέρασε στο στρατόπεδο των συμμάχων. Μαζί "ξεχάστηκε" και η διεκδίκηση των ιταλικών πολεμικών αποζημιώσεων. Για περισσότερα δείτε: Εγκλήματα πολέμου των Ιταλών στην Ελλάδα 1941-1943 του ιστορικού Ιωάννη Κωτούλα.


    Αν και ο Χίτλερ ήταν ικανοποιημένος, γιατί με την ολοκλήρωση της εκστρατείας «είχε διώξει τους Άγγλους απ’ τα Βαλκάνια», οι βρετανικές βάσεις στα δύο νησιά της Μεσογείου, τη Μάλτα και την Κρήτη, προσέφεραν ακόμη στους Συμμάχους τη δυνατότητα να παρενοχλούν τις νηοπομπές του Άξονα προς τη Βόρεια Αφρική, ενώ κυρίως από την Κρήτη μπορούσαν να γίνουν επιχειρήσεις όχι μόνο στο Αιγαίο αλλά και κατά των πετρελαιοφόρων περιοχών της Ρουμανίας.

     Έτσι στις 21 Απριλίου 1941, ο Χίτλερ αποφάσισε κατά τη διάρκεια συσκέψεως με τα ηγετικά στελέχη της αεροπορίας, και κυρίως μετά από πίεση του πτεράρχου Κουρτ Στουντέντ, την «αρπαγή» της Κρήτης. Τέσσερεις μέρες αργότερα εκδόθηκε η διαταγή του Γερμανού δικτάτορα για κατάκτηση του νησιού με μια επιχείρηση που έφερε την κωδική ονομασία «Merkur».²³ Τη γενική επίβλεψη της επιχείρησης ανέλαβε ο Γκέρινγκ, ο οποίος μεταβίβασε την ευθύνη στον Λερ. Ο Στουντέντ με το 11^ο σώμα αεροπορίας και τις συνανήκουσες μονάδες αλεξιπτωτιστών και καταδρομέων αέρος τέθηκε υπό τις διαταγές του Λερ.

      Όταν όμως στις 20 Μαΐου οι αλεξιπτωτιστές επιτέθηκαν κατά της Κρήτης, αιφνιδιάστηκαν και υπέστησαν τρομερές απώλειες, καθώς οι κρυμμένες μονάδες της Κοινοπολιτείας υπό τις διαταγές του Νεοζηλανδού στρατηγού Φράυμπεργκ, έχοντας αποκρυπτογραφήσει τον γερμανικό κώδικα – «αίνιγμα», γνώριζαν την ημερομηνία της επικείμενης επίθεσης και ήταν προετοιμασμένες.²⁴ Αντιθέτως ο Λερ και ο Στουντέντ είχαν στην κατοχή τους, λόγω της ελλιπούς αναγνώρισης, μόνο αποσπασματικές πληροφορίες σχετικά με το μέγεθος των αμυντικών εγκαταστάσεων και τον αριθμό των εχθρικών δυνάμεων στην Κρήτη.

      Οι αλεξιπτωτιστές και οι καταδρομείς της 5^ης μεραρχίας καταδρομών κατάφεραν τελικά μετά από δωδεκαήμερη σκληρότατη μάχη να νικήσουν το εκστρατευτικό σώμα «Creforce»,²⁵ έτσι ώστε ο Γκέρινγκ μπόρεσε την 1^η Ιουνίου να αναφέρει θριαμβευτικά ότι «αποστολή εξετελέσθη, η Κρήτη σήμερα χωρίς εχθρική παρουσία».²⁶ Στη συνέχεια όμως έγινε γνωστός ο υψηλός αριθμός νεκρών, αγνοουμένων, τραυματιών, κατεστραμμένων αεροπλάνων και χαμένου πολεμικού υλικού, ώστε ακόμη και ο Γερμανός δικτάτορας, που συνήθως περιφρονούσε την ανθρώπινη ζωή, αποφάσισε να μη διατάξει ποτέ ξανά παρόμοια επιχείρηση. Ένα μεγάλο τμήμα των γερμανικών μονάδων ανέφεραν απώλειες που περιελάμβαναν σχεδόν όλους τους αξιωματικούς και περισσότερους από τους μισούς αλεξιπτωτιστές.²⁷ Συνολικά  το 11^ο σώμα αεροπορίας είχε 6.000 νεκρούς, αγνοούμενους και τραυματίες. Ο Στουντέντ είχε στη διάθεσή του μετά το τέλος της μάχης μόνο 185 από τα αρχικά 500 αεροπλάνα.²⁸

     Λαμβανομένων υπόψη των τρομακτικών απωλειών της γερμανικής πλευράς, η αξιοπερίεργη υπόσχεση του Λερ στην ημερήσια διαταγή της 2ας Ιουνίου 1941 αποτελεί σχεδόν σαρκασμό απέναντι στα θύματα: «Ακολουθώντας τον όρκο που δώσαμε στον Φύρερ και ανώτατο διοικητή του στρατού, είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε νέα καθήκοντα».²⁹

      

     Κατ' εξαίρεση στις κατεχόμενες από τους γερμανούς χώρες, η ελληνική σημαία δεν υπεστάλη και η γερμανική υψώθηκε απλώς δίπλα της. Σε αντίθεση με τους ιταλούς, οι γερμανοί δεν φέρθηκαν σαν σε ηττημένο. 
    Αντιθέτως με ό,τι διαδίδεται στα σχολεία της (β)ρωμηοσύνης, η ναζιστική Γερμανία δεν θεωρούσε εχθρική χώρα τη φασιστική Ελλάδα του Μεταξά. Στη Γερμανία αρκούσε απλώς να τηρήσει η Ελλάδα ουδετερότητα (όπως η Τουρκία) και να μην γίνει βάση των βρετανών αποικιοκρατών, πράγμα που ο αγγλόδουλος Μεταξάς δεν έκανε. Μάλιστα όταν η φασιστική Ιταλία επιτέθηκε στην Ελλάδα (για τον ίδιο λόγο) οι ναζί έκαναν επανειλημμένες μεσολαβητικές προσπάθειες για να λήξει η ελληνοϊταλική σύρραξη χωρίς κανένα εδαφικό ή άλλο κόστος για την Ελλάδα. Ο αγγλόδουλος Μεταξάς τις απέρριψε όλες. Έτσι η Γερμανία αναγκάστηκε να εισβάλλει στην Ελλάδα για να μην έχει τους βρετανούς στα βαλκανικά νώτα της όταν θα επιτίθετο στη Ρωσία.
   Όσο για τη δήθεν καθυστέρηση που έφεραν στα χρονοδιαγράμματα της "Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα" οι ναζιστικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, πρόκειται για άλλον έναν μύθο της (β)ρωμηοσύνης (που μάλιστα επινοήθηκε πολύ αργότερα). Η ναζιστική επίθεση στη Ρωσία καθυστέρησε λόγω των απρόβλεπτα παρατεταμένων ανοιξιάτικων βροχοπτώσεων του 1941 (τελικά άρχισε στις 22 Ιουνίου) που μετέτρεψαν τους ρωσικούς χωματόδρομους σε βούρκους, με αποτέλεσμα σοβαρότατες δυσκολίες στη μηχανοκίνητη προέλαση του ναζιστικού στρατού και των γερμανικών αρμάτων.


    Στο τέλος της επιχείρησης και «για να δημιουργηθεί στα Βαλκάνια μια σαφής και ενιαία ιεραρχική δομή», ο Χίτλερ διόρισε στις 9 Ιουνίου τον στρατάρχη Λιστ,³⁰ ανώτατο διοικητή της νικηφόρου στη βαλκανική εκστρατεία 12^ης στρατιάς, «διοικητή της Βέρμαχτ στη νοτιοανατολική Ευρώπη» και κατ’ επέκταση «ανώτατο εκπρόσωπο της Βέρμαχτ στα Βαλκάνια».³¹ Οι δικαιοδοσίες του Λιστ περιορίστηκαν από το διορισμό του επαγγελματία διπλωμάτη Άλτενμπουργκ ως «πληρεξουσίου του Ράιχ στην Ελλάδα», ο οποίος «θα εκπροσωπούσε τα πολιτικά, οικονομικά και πολιτιστικά συμφέροντα του Ράιχ απέναντι στη νέα ελληνική κυβέρνηση».

      Σε αντίθεση με τις μάχες στην ηπειρωτική χώρα, η μάχη της Κρήτης άφησε πίσω της μεγάλες πληγές τόσο στην ελληνική όσο και στη γερμανική πλευρά. Ενώ μετά το τέλος της επιχείρησης «Marita» οι διαπραγματεύσεις για τη συνθηκολόγηση ανάμεσα σε Έλληνες και Γερμανούς χαρακτηρίζονταν ακόμη από αμοιβαίο σεβασμό –ο ελληνικός στρατός απολύθηκε με τιμές, με «την τελετουργία της σημαίας», με «τιμητική φρουρά» και με «συνοδεία εμβατηρίων», οι Έλληνες αξιωματικοί δεν φυλακίστηκαν και τους επετράπη να κρατήσουν τα τιμητικά ξίφη τους, Έλληνες και Γερμανοί αναγνώρισαν τη γενναιότητα των αντιπάλων τους και οι Γερμανοί αξιωματικοί αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στη λεγόμενη επινίκια παρέλαση των Ιταλών-, μετά την ολοκλήρωση της επιχείρησης «Merkur» συνέβησαν γεγονότα που επρόκειτο να επηρεάσουν βαθύτατα την αρμονική συμβίωση.

    

     Παραπομπές

¹² Η 12^η στρατιά είχε στις 6 Απριλίου 1941 την παρακάτω δομή: 18^ο ορεινό σώμα, 30ό σώμα και 41^ο μηχανοκίνητο σώμα στρατού, Pz. Gr. I.

¹³ Οι γερμανικές απώλειες ανέρχονταν σε 2.559 νεκρούς, 3.169 αγνοούμενους και 5.820 τραυματίες.

¹⁴ Σε αντίθεση με τη Γιουκσλαβία, ο Χίτλερ επέτρεψε στην Αθήνα τη δημιουργία μιας φιλογερμανικής κυβέρνησης υπό τον στρατηγό Τσολάκογλου. Η τελική τύχη της χώρας θα αποφασιζόταν μετά το τέλος του πολέμου.

¹⁵ Ο κατοπινός διοικητής του 68^ου σώματος στρατού με έδρα την Αθήνα.

¹⁶ Δίκη της Νυρεμβέργης, υπόθεση VII, σ. 6765. Όταν ρωτήθηκε πώς ήταν δυνατόν να γνωρίζει κάτι τέτοιο, ο Φέλμυ απάντησε: «Το γνωρίζω από τον στρατηγό Μπάκο, τον τότε υπουργό Αμύνης στην Αθήνα […]. Κατά τη γνώμη μου, αυτό θα ήταν το λιγότερο που θα απαιτούσα σε μια τέτοια περίπτωση από έναν αξιωματικό που υπήρξε αντίπαλός μου. […]. Η απόλυση των Ελλήνων στρατιωτών ήταν κατά τη γνώμη μου κάτι παραπάνω από μια απλή χειρονομία μεγαλοψυχίας. Αποτελούσε απόδειξη ότι ο πόλεμος κατά της Ελλάδας εθεωρείτο τελειωμένος, ότι δεν είχαμε την παραμικρή εχθρική διάθεση απέναντι στον ελληνικό πληθυσμό. Παραμείναμε στη χώρα μόνο και μόνο για να περιφρουρήσουμε την “πύλη” απ’ όπου θα ήταν δυνατή μια εισβολή».

¹⁷ H. Fleischer, Im Kreuzschatten der Mächte, Griechenland 1941-1944, Φραγκφούρτη 1986, σ. 63.

¹⁸ M. Mazower, «Greece and the New Europe, 1941-1944», στο Ph. Carabott  (επιμ.), Greece and Europe in the Modern Period, Λονδίνο 1995, σ. 85.

¹⁹ Πολιτικό αρχείο του Υπουργείου Εσωτερικών: R 27533.

²⁰ Richter, ό.π., σ. 463.

²¹ Fleischer, ό.π., σ. 77.

²²  Hubatsch, ό. π., διαταγή αρ. 29 με ημερομηνία 17.5.1941, σ. 117.

²³ Hubatsch, ό. π., διαταγή σ. 108, διαταγή αρ. 28 με ημερομηνία 25.4.1941

²⁴ C. M. Woodhouse, Something Ventured, Σαιντ Άλμπανς 1982. σ. 13· H.F. Hinsley, British Intelligent in the Second World War, Λονδίνο 1979, σ. 403 κ.εξ.

²⁵ Αναλυτικά βρίσκονταν 41.800 Βρετανοί, Νεοζηλανδοί και Αυστραλοί και Έλληνες στις τέσσερεις βασικές ζώνες άμυνας της Κρήτης: 8.000 Νεοζηλανδοί και 3.500 Έλληνες στο Μάλεμε, 16.740 Βρετανοί και Αυστραλοί και 930 Έλληνες στην περιοχή Χανίων-Σούδας, 1.600 Αυστραλοί και 3.200 Έλληνες στο Ρέθυμνο και 5.400 Βρετανοί και 2.700 Έλληνες στο Ηράκλειο.

²⁶ Η «αρπαγή» της Κρήτης διασφάλισε βέβαια τους θαλάσσιους δρόμους για τη μεταφορά πετρελαίου από τη Μαύρη Θάλασσα προς την Ιταλία, αλλά δεν οδήγησε σε ουσιαστική εξομάλυνση των προβλημάτων ανεφοδιασμού στη Βόρεια Αφρική, καθώς δεν υπήρχαν αρκετά πλοία και οι δυνατότητες της ελληνικής ναυσιπλοΐας επαρκούσαν μόνο για τον ανεφοδιασμό των γερμανικών μονάδων που έμειναν στο νησί. Έτσι ο βασικός ανεφοδιασμός εξακολούθησε να γίνεται από τον θαλάσσιο δρόμο που περνούσε κοντά από τη Μάλτα. Η παρεμπόδιση του βρετανικού ανεφοδιασμού μέσω της διώρυγας του Σουέζ απέτυχε επίσης. Τίθεται λοιπόν το ερώτημα γιατί δεν χρησιμοποιήθηκαν τα Δωδεκάνησα που βρίσκονταν στα χέρια των Ιταλών ως βάση της γερμανικής αεροπορίας, η οποία εκείνη την εποχή είχε σαφή στρατιωτική υπεροχή, ώστε να μπορούν να ελέγχονται αποτελεσματικά οι βρετανικές βάσεις στην Κρήτη.

²⁷ ΟΑ-ΣΤ: RL 33/26, αναφορά μάχης του 2^ου συντάγματος κρούσης, σ. 28.

²⁸ Η κατάκτηση της Κρήτης κόστισε περισσότερες ζωές απ’ ό,τι ολόκληρη η βαλκανική εκστρατεία: 12.245 μέλη των μονάδων της Κοινοπολιτείας και 2.266 Έλληνες αιχμαλωτίστηκαν, 1.742 Βρετανοί έχασαν τη ζωή τους, 1.737 τραυματίστηκαν και 1.835 θεωρήθηκαν αγνοούμενοι, 1.915 Γερμανοί σκοτώθηκαν, 1.759 θεωρήθηκαν αγνοούμενοι και 2.200 τραυματίστηκαν.

²⁹ ΟΑ-ΣΤ: 20-12/93, με ημερομηνία 5.6.1942.

³⁰ Ο στρατάρχης Βίλχελμ Λιστ (1880-1971), ως στρατιωτικός με τον υψηλότερο βαθμό, ήταν το 1938 υπεύθυνος για την ομαλή ένταξη του αυστριακού ομοσπονδιακού στρατού στη γερμανική Βέρμαχτ. Στην εκστρατεία κατά της Πολωνίας ανέλαβε τη διοίκηση της 14^ης στρατιάς, την οποία οδήγησε την άνοιξη του 1941 στα Βαλκάνια. Στις 3 Μαΐου 1941 έλαβε μέρος ως επίσημος στην επινίκια παρέλαση των Γερμανών στην Αθήνα. Τον Ιούλιο του 1942 ανέλαβε τη γενική διοίκηση της ομάδας στρατού Α, που έδρασε στο νότιο τμήμα του ανατολικού μετώπου κατά της Σοβιετικής Ένωσης προελαύνοντας μέχρι τον Καύκασο. Το Σεπτέμβριο του 1942 έπεσε όμως σε δυσμένεια, γιατί διαφώνησε με τη συνέχιση των επιχειρήσεων έως την Κασπία. («Δεν θα μπορούσα να δικαιολογήσω κάτι τέτοιο ούτε στη συνείδησή μου ούτε απέναντι στους στρατιώτες μου»). Στη λεγόμενη «νοτιοανατολική» δίκη της Νυρεμβέργης ο Λιστ καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Μετά όμως από οκτώ χρόνια αποφυλακίστηκε για λόγους υγείας.

³¹ Ο διοικητής της Βέρμαχτ στη νοτιοανατολική Ευρώπη είχε την «εκτελεστική εξουσία», αυτό σήμαινε εκτός των άλλων: «φροντίδα για την ενιαία άμυνα των τμημάτων της Ελλάδας που κατέχονταν από γερμανικές μονάδες […] απέναντι σε επιθέσεις και άλλες ταραχές και διευθέτηση της συνεργασίας με τις ιταλικές και […] τις βουλγαρικές δυνάμεις». Για την περιοχή της Θεσσαλονίκης και τα κατεχόμενα νησιά του Αιγαίου Λήμνο, Χίο και Σκύρο, είχε υπό τις διαταγές του τον «διοικητή Θεσσαλονίκης και Αιγαίου» και για τις περιοχές Αθηνών, Κρήτης, Κυθήρων και Μήλου τον «διοικητή νοτίου Ελλάδος». 

     Η ελληνική αντίσταση και οι γερμανικές διαταγές για αντίποινα

    Δεν ήταν μόνο ο υψηλός αριθμός των απωλειών που συγκλόνισε τη γερμανική ηγεσία. Απέναντι στους αλεξιπτωτιστές που άρχισαν να πέφτουν από τον αίθριο ουρανό, οι άνδρες και τα γυναικόπαιδα της Κρήτης προέταξαν αυθόρμητα λυσσαλέα αντίσταση, όπως έκαναν οι πρόγονοί τους εδώ και αιώνες εναντίον κάθε εισβολέα. Οι αλεξιπτωτιστές, την κρίσιμη στιγμή που απαλλάσσονταν από το αλεξίπτωτό τους και άρχιζαν να αναζητούν τον οπλισμό τους, αιφνιδιάζονταν απ’ τους κατοίκους και κατασφαγιάζονταν. Αργότερα «βρέθηκαν άλλοι δεμένοι, άλλοι με σπασμένο κρανίο, κομμένο λαρύγγι, στραγγαλισμένοι, με βγαλμένα μάτια ή με κομμένα χέρια, αφτιά, μύτη και γεννητικά όργανα».¹

                          Κακοποιημένο πτώμα γερμανού αλεξιπτωτιστή στη μάχη της Κρήτης.

     Υπάρχουν πάνω από εκατό παρόμοιες ένορκες καταθέσεις που έγιναν από Γερμανούς στρατιώτες αμέσως μετά το τέλος των συμπλοκών.² Με βάση αυτές τις αναφορές, ομάδα νομικών από το Βερολίνο επισκέφθηκε την Κρήτη και συνέλεξε πληροφορίες από αυτόπτες μάρτυρες, τις οποίες ανέλυσαν και δημοσίευσαν οι ναζί το 1942 για προπαγανδιστικούς λόγους. Η εγκυρότητα των μαρτυριών αυτών δεν μπόρεσε να αμφισβητηθεί. Ούτε οι Κρήτες ούτε οι Νεοζηλανδοί τις διέψευσαν μετά τον πόλεμο.³

     Χωρίς να περιμένει την απόφαση στρατοδικείου, ο Στουντέντ απαίτησε σκληρότατα αντίποινα γι’ αυτόν τον μαζικό ξεσηκωμό του κρητικού πληθυσμού και λόγω των βιαιοτήτων που είχαν διαπραχθεί. Όταν μετά τον πόλεμο κλήθηκε να απολογηθεί γι’ αυτή τη διαταγή που είχε παραβεί κάθε κανόνα του διεθνούς δικαίου, ο Στουντέντ επικαλέσθηκε μια τηλεφωνική συνομιλία με τον Γκέρινγκ, στην οποία υποτίθεται ότι εκείνος το διέταξε «να λάβει αμέσως μέτρα λόγω της συμπεριφοράς των Κρητών» και να φροντίσει «να σταματήσει αυτά τα θηρία». Σε μια άλλη τηλεφωνική συνδιάλεξη με τον Γκέρινγκ που έγινε λόγος για «εξόντωση του ανδρικού πληθυσμού […] παραβλέποντας τις τυπικές διαδικασίες και παραμερίζοντας συνειδητά τα ειδικά δικαστήρια». Επί λέξει, όπως αναφέρει ο Στουντέντ, ο Γκέρινγκ του υπενθύμισε στο τέλος του τηλεφωνήματος: «Σκεφτείτε επιτέλους τι οφείλετε στους αλεξιπτωτιστές σας».⁴

    Έτσι ο Στουντέντ αποφάσισε στις 31 Μαΐου 1941:

    Διαπιστώθηκε πέραν πάσης αμφιβολίας ότι:

α) οι κάτοικοι της Κρήτης (ακόμη και τα γυναικόπαιδα) συμμετείχαν σε μέγιστο βαθμό στην ενεργό μάχη,

β) επιπλέον ως ακροβολιστές προσπάθησαν με ενέδρες να καταστρέψουν τις επικοινωνίες μας,

γ) κακοποίησαν και βασάνισαν τους τραυματίες μας,

δ) δολοφόνησαν με τον φρικτότερο τρόπο αιχμάλωτους Γερμανούς στρατιώτες,

ε) και εν κατακλείδι κακοποίησαν από εκδίκηση με θηριώδη τρόπο ακόμα και πτώματα.

    Σκοπεύω να ενεργήσω με απόλυτη σκληρότητα […]. Ως αντίποινα υπάρχουν οι εξής δυνατότητες:

α) εκτελέσεις,

β) κατασχέσεις,

γ) πυρπόληση χωριών,

δ) εξόντωση του ανδρικού πληθυσμού ολόκληρων περιοχών.

  Είναι σημαντικό όλα τα μέτρα να εκτελεστούν με μέγιστη ταχύτητα παραβλέποντας όλες τις τυπικές διαδικασίες και παραμερίζοντας συνειδητά τα ειδικά δικαστήρια […].⁵

   Με αυτή την εγκληματική διαταγή άνοιξαν οι πύλες για την αυθαιρεσία, και έτσι ξεκίνησε η λεγόμενη πολιτική των αντιποίνων των δυνάμεων κατοχής στην Ελλάδα. Αλεξιπτωτιστές και καταδρομείς ακολούθησαν ανελέητα τις πρώτες εβδομάδες του Ιουνίου τη διαταγή του Στουντέντ. «Παραβλέποντας όλες τις τυπικές διαδικασίες και παραμερίζοντας συνειδητά τα ειδικά δικαστήρια», νεαροί διμοιρίτες ύψωσαν τον εαυτό τους πάνω από το γράμμα του νόμου διατάζοντας «εκτελέσεις ως αντίποινα» και την πυρπόληση ολόκληρων χωριών, χωρίς την υποχρέωση να λογοδοτήσουν στις προϊστάμενες αρχές.

    Συμβολικό χαρακτήρα απέκτησε η καταστροφή του χωριού Κάνδανος, που «ισοπεδώθηκε» στις 3 Ιουνίου 1941, δηλαδή πυρπολήθηκε και στη συνέχεια βομβαρδίστηκε, για να εξαφανιστεί «για πάντα» από προσώπου γης. Οι Γερμανοί ανέγραψαν την αιτιολόγηση της πράξης τους στα ελληνικά και τα γερμανικά πάνω σε έναν πίνακα, τον οποίο έστησαν στην είσοδο του χωριού: «Ως αντίποινον των απώ [sic] οπλισμένων πολιτών, ανδρών και γυναικών, εκ των όπισθεν δολοφονηθέντων Γερμανών στρατιωτών κατεστράφη η [sic] Κάνδανος».

    Στις 2 Ιουνίου 1941 συγκεντρώθηκαν δια της βίας 19 άνδρες στο χωριό Κοντομάρι⁶ και εκτελέσθηκαν μετά από διαταγή του εικοσιπεντάχρονου υπολοχαγού Χορστ Τρέμπες,⁷ γιατί σε ένα χωράφι κοντά στο χωριό είχε βρεθεί το πτώμα ενός Γερμανού αξιωματικού που είχε πυροβοληθεί πισώπλατα.

    Αυτά που συνέβησαν στον Κάνδανο και στο Κοντομάρι αποτελούν μόνο δύο παραδείγματα από μια ολόκληρη σειρά βιαιοπραγιών: έως το φθινόπωρο του 1941 πυρπολήθηκαν δεκάδες χωριά και εκτελέσθηκαν σε αντίποινα περίπου 2.000 Κρήτες, γιατί είχαν παραβιάσει, σύμφωνα με τη γερμανική αντίληψη, τους κανόνες της σύμβασης της Χάγης.⁸

   Παραπομπές

¹ ΟΑ-ΣΤ: RW 2/v.146, παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου από τις βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις και τον άμαχο πληθυσμό στην Κρήτη.

² Βλ. επίσης M. v. Xylander, Die deutsche Besatzungsherrschaft  auf Kreta 1941-1945, Φράιμπουργκ 1989, σ. 31.

³ Σχετικά με τους Νεοζηλανδούς στρατιώτες από τα νησιά Μαορί που πολέμησαν επίσης κατά των αλεξιπτωτιστών, υπάρχουν πολλές καταθέσεις Ελλήνων και Γερμανών αυτοπτών μαρτύρων που κατηγορούν τους Νεοζηλανδούς στρατιώτες ότι είχαν στολίσει τα αυτοκίνητά τους με «αλυσίδες από τα κομμένα αφτιά» των νεκρών και γύριζαν έτσι θριαμβολογώντας στα χωριά. Την τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου 1997, ο συγγραφέας γύρισε την Κρήτη συνοδευόμενος από τον Ζαχαρία Μπαντουβά, εγγονό του περίφημου Κρητικού αντάρτη Μανώλη Μπαντουβά, παίρνοντας συνεντεύξεις από πρώην Κρητικούς αντάρτες. Χωρίς εξαίρεση, ο συγγραφέας έλαβε τη διαβεβαίωση ότι οι αναφορές για τις θηριωδίες ανταποκρίνονται στα πραγματικά γεγονότα.

⁴ Κρατικό αρχείο Μονάχου: Stanw 22297, σ. 15.

⁵ ΟΑ-ΣΤ: RW 28-5/4B, σ. 412.

6 Το χωριό βρίσκεται πολύ κοντά στο γερμανικό στρατιωτικό νεκροταφείο του Μάλεμε.

⁷ Σύμφωνα με τις έρευνες του συγγραφέα ο Τρέμπες σκοτώθηκε το 1944 στη Νορμανδία.

⁸ Τα ονόματα των εκτελεσθέντων υπό των Γερμανών κατά το 1941-1945, αντίγραφο στο αρχείο του συγγραφέα.

Χέρμαν Φρανκ Μάγερ

 Δείτε επίσης:
-Τα γερμανικά αντίποινα στα Καλάβρυτα, ένα ακόμα απόσπασμα από το βιβλίο του Χέρμαν Φρανκ Μάγερ «Από τη Βιέννη στα Καλάβρυτα – Τα αιματηρά ίχνη της 117^ης μεραρχίας καταδρομών στη Σερβία και την Ελλάδα» (2001), εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της Εστίας.
-Εγκλήματα πολέμου των Ιταλών στην Ελλάδα 1941-1943, του ιστορικού Ιωάννη Κωτούλα.

-28η Οκτωβρίου 1940, μια "εθνική" επέτειος ντροπής (μέρος 1)

-28η Οκτωβρίου 1940, μια "εθνική" επέτειος ντροπής (μέρος 2)

-Οι βρετανοί - όχι οι γερμανοί - αίτιοι τη πείνας στην κατοχή.

-"Εθνική αντίσταση" η πιό πρόσφατη ιερή αγελάδα του νεοελληνικού εθνοκράτους (η αποδόμηση του εν λόγω εθνικού μύθου από διεθνιστική επαναστατική πλευρά)

-Τί έκανες στην κατοχή μπαμπά;
-Η αβάσταχτη ελαφρότητα του (αντι)φασισμού