.

Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2023

ΤΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΤΟΥ ΤΗΛΕΜΑΧΟΥ

Γονείς και παιδιά μετά τη δύση του πατέρα

Συγγραφέας: Massimo Recalcati
Eκδόσεις Κέλευθος 2016 / 2022 (πρώτη ιταλική έκδοση 2013)
Αριθμός σελίδων: 177

                                


  Ένα παιδί ατενίζει το πέλαγος. Είναι ο Τηλέμαχος, που ζητά δικαιοσύνη: δεν υπάρχει πλέον Νόμος στη γη του, μόνο η φαινομενικά ατελείωτη Νύχτα των Μνηστήρων... Ο Τηλέμαχος περιμένει τον πατέρα του, τον Οδυσσέα, για να επαναφέρει τη συμβολική τάξη στον ρημαγμένο οίκο του. Αντίθετα με τον Οιδίποδα, που πέφτει τυφλωμένος από ενοχή για την εγκληματική του επιθυμία, αντίθετα με τον Νάρκισσο, που θαμπώνεται από τη στείρα ομορφιά της εικόνας του, ο Τηλέμαχος ατενίζει το πέλαγος με μάτια ορθάνοιχτα αναζητώντας τον πατέρα, το Νόμο του πατέρα.
   Τα σημερινά παιδιά μοιάζουν στον Τηλέμαχο. Ψάχνουν με το βλέμμα αυτό(ν) που θα επιστρέψει από τη θάλασσα, αναζητούν το Νόμο που θα τους ανοίξει νέους ορίζοντες. Γιατί ο πατέρας, αν και δεν είναι ο κάτοχος του Νόμου, αν και δεν γνωρίζει το έσχατο νόημα της ζωής, καταδεικνύει ωστόσο μέσα από τη σαρκωμένη μαρτυρία της ύπαρξής του ότι είναι δυνατόν -είναι ακόμα δυνατόν- να νοηματοδοτήσει αυτό τον κόσμο, να μεταδώσει την επιθυμία, να μιλήσει για το μέλλον να πει στον Τηλέμαχο ότι ακόμα δεν έχουν συμβεί τα πάντα, ότι ακόμα δεν τα έχουμε δει όλα. Να καταστήσει, εντέλει, το Παιδί αληθινό κληρονόμο, ικανό όχι μόνο να παραλάβει ένα νόημα για τον κόσμο, αλλά και να ανακαλύψει καινούρια νοήματα του κόσμου, καινούριους κόσμους νοήματος.
   (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

  Στην εποχή μας, της μεταμοντέρνας μαζικής σχετικιστικής τρικυμίας εν κρανίω (σε όλα τα πεδία και επίπεδα) ένα βιβλίο σαν αυτό επιχειρεί επιτέλους να πιάσει από κάπου το νήμα. Όχι από κάπου οπουδήποτε, αλλά ακριβώς από το σημείο όπου ο νεόκοπος "δικαιωματισμός" (το κατεξοχήν "φρούτο" και Απόλυτη Αλήθεια της εποχής) δείχνει τη μεγαλύτερή του ιδεολογική, στρεψόδικη και συκοφαντική βιαιότητα: την αποδόμηση του Άντρα, του ανδρισμού και της ουσιωδέστερης κοινωνικής του έκφανσης, για τις χιλιετίες πολιτισμού που προηγήθηκαν, του ρόλου του πατέρα.

   Για όσους και όσες αναρωτιούνται γιατί όλο αυτό το υστερικό μένος (για να μην πούμε: μίσος) εναντίον του άντρα / πατέρα, γιατί όλη αυτή η μισανδρία (που τις τελευταίες δεκαετίες εκδηλώνεται με ιδεολογικά στρατευμένους ψευδοεπιστημονικούς νεολογισμούς / καραμελίτσες όπως "πατριαρχία" ή "κοινωνικό φύλο" ή "τοξική αρρενωπότητα" ή "ομοφοβία" ή "γυναικοκτονίες", τις οποίες πιπιλάνε πλέον όλοι οι νεοφιλελεύθεροι "αγωνιστές" / παιδιά για τα θελήματα του καθεστώτος, από τους διάφορους μεταμοντέρνους σταλινικούς και "αναρχικούς", "λοατκι" και φεμιναζί έως τα διάφορα αποκαλούμενα "κινήματα", "συλλογικότητες" κλπ.), γιατί όλος αυτός ο χριστιανομουσουλμανικού επιπέδου εξαπολυθείς σκοταδισμός εναντίον ό,τι νοηματοδοτούσε έως πρόσφατα (με τα θετικά του και τα αρνητικά του) την ανθρώπινη πορεία στον πλανήτη, ίσως εδώ να βρίσκεται για πρώτη φορά μια μεθοδολογία κατανόησης της κατάστασης.
   Η εποχή μας μοιάζει με μια Νύχτα Των Μνηστήρων, όπου ο εξόφθαλμα στερεμένος από κινητήριες ιδέες καπιταλισμός παίζει το τελευταίο του χαρτί, αυτό της οικοδόμησης μιας κοινωνίας διαρκούς, χωρίς όρια και ερωτηματικά, "απόλαυσης" δομημένης σε γκατζετάκια και "ατομικά δικαιώματα" (όπως π.χ. το "δικαίωμα τεκνοθεσίας" από ομοφυλόφυλα ζευγάρια όπου οι ιδιότητες του πατέρα και της μητέρας θα έχουν αντικατασταθεί από εκείνες των "γονέων 1 και 2"). Παράλληλα, με μια απολύτως μελετημένη κοινωνική και προπαγανδιστική στρατηγική, βάλλεται συκοφαντικά κάθε άλλη άποψη (και ο φορέας της) ως "ομοφοβική", "τρανσφοβική", "σεξιστική" (ή ... "πατριαρχική" - είναι αλήθεια ότι το υβρεολόγιο της αυτοαποκαλούμενης "πολιτικής ορθότητας" συναγωνίζεται σε "ευρηματικότητα" εκείνο των χριστιανών συγγραφέων εναντίον της "ειδωλολατρείας", ή των σταλινικών, των ναζί και των σιωνιστών εναντίον των αντιπάλων τους). Το θεμελιώδες εμπόδιο στην εδραίωση μιας τέτοιας κοινωνίας (Νύχτας Μνηστήρων) δείχνει να είναι όποιος και ό,τι εξακολουθεί να θέτει όρια, απαιτήσεις περί τήρησης μέτρου και ερωτήματα στον πλεμπαίο αυτόν σχετικιστικό αποδομισμό. Και το εμπόδιο αυτό δεν είναι παρά κάτι αρχετυπικό που έχει διαποτίσει επί εκατοντάδες χιλιετίες τον ανθρώπινο ψυχισμό: ο άντρας / πατέρας, ο εξερευνητής, ο κυνηγός, ο πολεμιστής, το πολιτικό ον, o αναζητητής και κομιστής Νοήματος, ο ιδρυτής και δημιουργός του πολιτισμού (με τα θετικά του και τα αρνητικά του).
  Και όπως έχει αποφανθεί σύμπασα η δυτική (και η ανατολική) φιλοσοφία, απόλαυση χωρίς όρια (και... χωρίς αύριο) δεν υπάρχει: αυτό που κάνει την όποια απόλαυση να είναι τέτοια είναι ακριβώς τα όρια και το πεπερασμένο που της τίθενται κάθε φορά, είτε από τη φύση της είτε από την κοινωνία.

  Ο συγγραφέας δεν κάνει βέβαια το λάθος να εκπέσει σε εξωραϊσμούς της πρότερης κατάστασης. Γνωρίζει ότι οι (απόλυτες η μή) αλήθειες του "παλιού κόσμου" (που δεν είχε ανακαλύψει ακόμα ... τη δικαιωματιστική "Αμερική" και ... τη "Χωρίς Όρια Απόλαυση") είναι υπεύθυνες τόσο για τα εξελικτικά άλματα όσο και για τα πισωγυρίσματα του είδους μας. Επισημαίνει όμως ότι αυτό που έχει αλλάξει στην εποχή μας δεν είναι η αναγκαιότητα του ρόλου του πατέρα αλλά η αδυναμία της (της εποχής μας) να τον επανανοηματοδοτήσει: "Το αίτημα για πατέρα δεν αφορά πλέον πρότυπα, δόγματα, μυθικούς και αήττητους ήρωες, ακλόνητες ιεραρχίες, δυναστική και πειθαρχική εξουσία, αλλά για πράξεις, επιλογές και πάθη, που μπορούν να γίνουν μαρτυρία για το πώς μπορεί κανείς να σταθεί στον σημερινό κόσμο με επιθυμία και ταυτόχρονα με ευθύνη. Ο πατέρας που επικαλούμαστε σήμερα δεν μπορεί να είναι αυτός που έχει τον τελευταίο λόγο στη ζωή και στον θάνατο, στην έννοια του καλού και του κακού, παρά μόνο ένας πατέρας ριζικά εξανθρωπισμένος, ευάλωτος, ανίκανος να πει τελικά ποιό είναι, τελικά, το νόημα της ζωής, αλλά ικανός να δείξει μέσα από τη μαρτυρία του προσωπικού του βίου ότι η ζωή μπορεί να έχει ένα νόημα".

Θ.Λ.



Δείτε επίσης:
-Η άλλη πλευρά του "εγώ σε πιστεύω αδερφή μου" (των Μαρίας Κορνάρου & Μύρωνος Ζαχαράκη)
-Η επιστροφή του άντρα / λύνοντας τη σιωπή αιώνων (της ψυχολόγου Ελισάβετ Μπαρμπαλιού)











Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου